Makeover manie

Tekst /// Afra van Ooijen Beeld /// Lesine Moricke

We zitten inmiddels alweer een paar weken in het nieuwe jaar. Ik begon 2023 net als bijna iedereen met een lijstje goede voornemens. Geheel onorigineel was een daarvan om gezonder te leven. Dat wil zeggen: iets meer sporten, een gezonder eetpatroon, minder alcohol en vroeger naar bed. Het doel hiervan is vooral om me beter te voelen, maar als ik helemaal eerlijk ben zou ik echt niet klagen als ik daardoor er iets beter uit zou zien. Een van de meest voorkomende goede voornemens van mensen is het eeuwige verlangen om zich eindelijk eens aan een dieet te kunnen houden om af te slanken. Afgelopen week stond er een opiniestuk in het NRC over deze obsessie met afslanken, met de oproep om in het nieuwe jaar vooral de weegschaal in de prullenbak te gooien. Vooral vrouwen zijn door het continue kritische stemmetje in hun hoofd onnodig veel energie en geld kwijt aan het volgen en investeren in specifieke diëten, sport en beauty-regimes. De gezondheid van je lichaam waarborgen is natuurlijk ontzettend belangrijk. Toch blijft het me fascineren hoe mensen zo een veelheid aan dingen kunnen en willen verbeteren in het nieuwe jaar, maar dan uiteindelijk toch iets als afslanken bovenaan het lijstje hebben staan. Soms lijkt het wel alsof het slagen in afslanken en eindelijk een keer beach-body-ready zijn gelijk staat aan een gelukkiger en meer succesvol leven.

Dit doet me denken aan hoe er in de 00s van die televisieprogramma’s waren die gericht waren op makeovers. Er was een gigantisch scala aan programma’s waarin iemand die niet lekker in zijn vel zat werd uitgekozen om vervolgens door een team van professionals omgetoverd te worden tot een gloednieuwe sprankelende versie van zichzelf. Je had op MTV het programma Made en I Used to Be Fat, verder waren er nog What Not To Wear en de Nederlandse variant De Modepolitie, Hotter Than Your Daughter, The Biggest Loser en Extreme Make-Over. Vroeger keek ik op onzekere dagen wel eens met een flinke dosis verlangen naar deze programma’s. Wat zou het toch fijn zijn als er, net als in deze programma’s, in een kwestie van weken of zelfs dagen je problemen en onzekerheden als sneeuw voor de zon zouden verdwijnen. Geef mij maar zo’n ‘MTV Made coach’ die me uit bed sleurt om naar de sportschool te gaan elke dag, en me aan het eind van de week in een droomjurk hijst met een prachtig nieuw kapsel. 

Wat deze programma’s echter allemaal gemeen hadden was dat ze impliceerden dat een aantal esthetische veranderingen aan iemands uiterlijk de doorslag zou zijn voor een geslaagde transformatie en een rooskleurige toekomst. Bovendien was het beoogde ideale eindresultaat van de makeovers altijd erg conformerend aan de schoonheidsstandaard. Een excentriekeling werd niet gewaardeerd. Gelukkig zijn makeover televisieseries ook meegegroeid met de tijd. Zo laat het populaire Queer Eye, zien hoe het anders kan. In het programma, waarin vijf queer mannen een makeover geven aan vooral hetero mannen, geven de makeovers meer het gevoel dat ze mensen die in de knoop zitten in het zonnetje zetten door ze te helpen met wat ze misschien wel willen, maar nog niet durven. De Queer Eye-coaches bereiken elke keer een transformatie naar oprecht stralende mensen die goud waard is. Er wordt niks veranderd aan hun uiterlijk op een manier die aanduidt dat ze voorheen niet goed genoeg waren. Geen harde fitnessregimes, afkeurende opmerkingen of zelfs tripjes naar plastisch chirurgen zoals in Extreme Make-Over het geval was. In plaats daarvan maken ze een transformatie waar door een persoon uit hun comfort zone te krijgen, ze heerlijk in de watten te leggen en nog meer door met veel empathie goede gesprekken met ze te voeren. Dat is misschien wel de rode draad van dit alles. Het is een geruststellend idee dat een nieuwe garderobe iemands zelfvertrouwen kan opkrikken, en zo niet fijner dat een goed gesprek soms nog meer kan doen. De beste transformatie komt, hoe cliché het ook klinkt, niet van buiten, maar van binnenuit. Ik hoop dan ook dat iedereen zichzelf in dit nieuwe jaar een beetje gunt om in de watten gelegd te worden.