De bittere pil

Tekst /// Dieuke Kingma Beeld /// Susanne de Visser

Om mij heen zie ik steeds meer vrouwen stoppen met de pil. Ze willen af van de waslijst aan bijwerkingen die ze elke maand ervaren. Ze zijn klaar met de extra hormonen en willen contact maken met hun emoties, sensualiteit en identiteit. Op een bepaalde manier lijkt het stoppen met hormonale anticonceptie in mijn bubbel wel een feministische daad te worden. Waar de pil in de jaren ‘60 een bevrijding was voor vrouwen lijkt ze nu als een belemmering te worden ervaren. Ik vroeg negen jonge vrouwen naar hun persoonlijke ervaringen met hormonale anticonceptie. Welke keuzes maakten ze, en waarom? Zijn ze ooit gestopt, of hebben ze dat ooit overwogen?

Babette, 22

Toen ik een jaar of achttien was slikten veel van mijn vriendinnen al de pil. Ze zeiden dat het hen hielp tegen klachten als buikpijn. Ik had ook best wel last van buikpijn tijdens mijn ongesteldheid. Bovendien scheen de pil te helpen tegen mijn pukkels, dus mijn huisarts schreef de pil voor. Meteen die eerste nacht werd ik daar super misselijk van. Daarna werd ik steeds de eerste week van mijn strip elke ochtend misselijk. Iedereen om me heen zei dat ik het nog even aan moest kijken, maar op een gegeven moment vond ik het niet meer te doen. 

Mijn dokter is wat gaan schuiven met de sterkte van mijn pil en toen ging ik naar een iets minder sterke dosering. Daar werd ik niet meer zo misselijk van, maar ik bloedde er doorheen en had nog steeds last van buikpijn. Op een gegeven moment ben ik gewoon gestopt met de pil. Toen ik later seksueel actief werd vond ik een condoom niet veilig genoeg, dus ik koos toch weer voor de pil. Ik had toen een ander merk en dat werkte eigenlijk prima. Ik merkte wel dat ik een stuk emotioneler werd en sneller huilde. 

Toen ik vorig jaar een operatie had gehad werd ik steeds weer heel ziek als ik mijn pil had geslikt. ‘Wat doet die rotpil met mijn lichaam’, dacht ik, en ik stopte er weer mee. Ik wil wel weer een andere soort anticonceptie, maar dan zonder hormonen, want dat is het echt niet voor mij. 

Kim, 24

Ik heb tijdens een vak over seksuologie geleerd hoe hormonale anticonceptie werkt. Als je de pil slikt krijg je hormonen waardoor je lichaam denkt dat je zwanger bent.  en geen menstruatiecyclus meer hebt. In een ‘normale’ cyclus wisselen de hormonen progesteron en oestrogeen zich af. Die hormonen beïnvloeden hoe je je voelt. Rond je eisprong voel je je bijvoorbeeld vaak euforisch, maar wanneer je menstrueert ben je vaak meer teruggetrokken en zoek je naar een veilige en stabiele plek. Door de pil verdwijnt die afwisseling en is alles een stuk stabieler. 

Ook zorgt hormonale anticonceptie ervoor dat je lichaam geen testosteron aanmaakt. Bioologische vrouwen maken dat namelijk ook aan, alleen iets minder dan biologische mannen. Als je de pil gebruikt, komt er helemaal geen testosteron meer vrij in je systeem, waardoor je lustgevoelens verminderen. Er zijn ook pillen in een onderzoeksfase geweest die ervoor zorgen dat testosteron wél in je systeem kan blijven, maar deze is niet toegankelijk voor menstruerende mensen. 

In college bespraken we hoe mannen de pil hebben bedacht en daarbij totaal geen rekening hebben gehouden met het welzijn van de persoon die haar moet slikken. Dat is gewoon heel kwalijk. Ik denk dat het helemaal klopt om te zeggen dat het een feministische daad is om te stoppen met de anticonceptiepil.

Marieke, 24

Ik had altijd al last van kramp tijdens mijn menstruatie, maar omdat ik de pil vaak vergat besloot ik dat een spiraal beter zou zijn. Ik moest liegen tegen mijn huisarts dat ik heteroseks had, want anders wilde ze hem niet plaatsen. Ondertussen heb ik hem al vijf jaar. De eerste drieënhalve maand was ik constant ongesteld en daarna twee jaar niet. Sinds een paar jaar word ik weer regelmatig ongesteld.  Mijn huid was echt perfect nadat ik een hormoonspiraal liet zetten. 

De eerste drieënhalve maand was ik constant ongesteld, en daarna twee jaar niet 

M’n spiraal moet er in januari of februari weer uit, maar ik zit een beetje in dubio over of ik een nieuwe wil. Aan de ene kant heb ik veel minder last van buikkramp of stemmingswisselingen. Maar aan de andere kant zit er een stemmetje in mijn hoofd dat zegt ‘haal ‘m eruit, probeer die kramp en stemmingswisselingen met natuurlijke middelen tegen te gaan’. Maar dat is ook wel eng, want ik heb al een middel dat werkt. Maar ja, wel met hormonen. Ik weet alleen niet of ik dat slecht vind omdat anderen dat zeggen of omdat ik het zelf vind. Want het werkt eigenlijk prima.

Betsy, 24

Ik heb momenteel een hormoonspiraal maar slikte voor die tijd vier jaar de anticonceptiepil. Ik moest vier verschillende pillen proberen, want ik kreeg erg last van migraine. Ik merkte echt een groot verschil toen ik stopte met de pil, want toen kon ik ineens weer huilen. Ik ben wel heel tevreden over mijn spiraal. Ik voel me als mezelf en word niet meer ongesteld, wat ik heerlijk vind. Mijn huid is er alleen wel wat slechter op geworden. Ik zou mijn spiraal alleen weg laten halen als ik een kind zou willen. 

Frederique, 23

Ik begon met de anticonceptiepil toen ik 18 was en ik merkte al snel grote veranderingen. Dit waren dingen als paniekaanvallen, gewicht aankomen, piekeren, algemene somberheid, periodes slecht slapen, veel stress en hartkloppingen. Er veranderden ook wel grote dingen in mijn leven, maar bijna alle klachten gingen weg zodra ik stopte met de pil.

Voor mijn studie biomedische wetenschappen moest ik onderzoek doen naar stress. Mij werd aangeraden om mannelijke proefpersonen te kiezen, want dan zit je niet met de hormoonschommelingen van vrouwen die veel invloed hebben op stress. Voor mij was dat juist een reden om het effect van hormonen op stress bij vrouwen te onderzoeken. Mijn onderzoek ondersteunde andere onderzoeken die aantoonden dat de pil zorgt voor een minder intense, maar meer langdurige stressreactie bij vrouwen. Dit komt door een verhoogd niveau van het hormoon cortisol, wat een risicofactor vormt voor hart- en vaatziekten.

Het idee dat ik twee jaar paniekaanvallen en somberheid voelde door iets wat ik vrijwillig elke dag innam, vond ik echt verschrikkelijk

Ik ben erg blij dat ik gestopt ben met de pil. Het idee dat ik twee jaar paniekaanvallen en somberheid voelde door iets wat ik vrijwillig elke dag innam, vind ik echt verschrikkelijk. Het is alsof ik die jaren zo voor mezelf verpest heb en ik ze nu niet meer terug kan krijgen. 

Shannen, 24 

Ik heb ongeveer tien jaar de pil geslikt, maar stond er nooit bij stil dat het negatieve effecten zou kunnen hebben tot ik meer last kreeg van stemmingswisselingen. Op sociale media las ik dat anticonceptiemiddelen die zou kunnen veroorzaken, dus ging ik naar de huisarts. Hier kreeg ik te horen dat dit niet door de pil zou komen. Ik voelde me niet begrepen of gehoord en durfde ook niet zomaar te stoppen, want het voorkomen van zwangerschap voelde als mijn verantwoordelijkheid. Een halfjaar later ben ik toch eindelijk gestopt. Wat ik merk is dat mijn menstruatie een volle dag korter is en dat ik minder ‘grijze’ momenten heb zonder reden. Ik merk ook dat ik donkerdere haargroei heb, omdat ik nu minder van het hormoon oestrogeen heb.  

Emma, 21

Voor mij heeft de pil echt mijn leven veranderd. Op mijn zeventiende ging ik een lichtere hormonale pil slikken. Ik werd namelijk niet ongesteld en uit onderzoek bij de gynaecoloog bleek dat ik een groot tekort had aan het hormoon oestrogeen, waardoor ik nog niet in de puberteit was gekomen. Omdat mijn lichaam dat zelf niet genoeg aanmaakte kreeg ik een lichte versie van een hormonale pil voorgeschreven, die dat tekort aan oestrogeen zou aanvullen. De gynaecoloog adviseerde me ook om te wachten met het starten van de pil tot na de eindexamens, omdat de impact op mijn lichaam groot zou zijn. 

Toen ik startte met het slikken van de pil merkte ik het direct. Mijn lichaam begon te veranderen: ik kwam aan, kreeg curves, en had ontzettend veel migraineaanvallen en pijn in mijn buik, rug en bekken. Ook mijn eetlust veranderde en ik verafschuwde bepaalde dingen die ik normaal altijd at. Ik werd enorm emotioneel en mijn acne werd veel minder. Het was een pittige periode die langer dan een half jaar duurde. Pas toen leek mijn lichaam eraan te wennen. 

Ik vraag me soms eerlijk gezegd wel eens af of mijn humeur er niet op vooruit zou gaan als ik zou stoppen

Ik heb er absoluut wel eens aan gedacht om te stoppen, maar ik heb het nooit serieus overwogen. Ik weet namelijk niet of mijn eigen lichaam inmiddels zelf het benodigde oestrogeen aanmaakt. Daarbij wil ik niet terugvallen in de onzekerheid over het wel of niet ongesteld worden. Ik vraag me soms eerlijk gezegd wel eens af of mijn humeur er niet op vooruit zou gaan als ik zou stoppen, want ik merk dat de hormonen in de pil een bizar groot impact hebben op hoe ik me voel. 

Maartje, 21

Ik ben al best vroeg begonnen met de pil, toen ik 15 was geloof ik, want ik liep altijd krom van de buikkrampen wanneer ik ongesteld was. De huisarts zei dat de pil een goede oplossing was als de paracetamol niet voldoende was. De reden was dus vooral het oplossen van de buikpijn. Pas later dacht ik aan hoe fijn het is dat de pil zwangerschap voorkomt. 

Ik weet niet of ik een heel ander mens ben geworden door het slikken van de pil. Ik ben een maand geleden wel gestopt omdat ik zo benieuwd was naar hoe ik ben zonder al die pillen. De pil gaf me verder ook wel heel veel stress. Soms werd ik midden in de nacht wakker met de angst dat ik hem niet had geslikt en zwanger was. Ik dacht ook steeds vaker aan alle bijwerkingen die de pil met zich meebrengt. Misschien ga ik de regelmaat die de pil geeft aan m’n maandelijkse cyclus wel missen, maar de stress zeker niet. 

Renske, 26

Het zetten van mijn hormoonspiraal was echt het pijnlijkste dat ik ooit in mijn leven heb meegemaakt. Ik heb het uitgegild en viel bijna flauw. Daarna kon ik een paar uur niet lopen en heb ik echt in foetushouding moeten liggen. De maanden daarna waren een verschrikking, want ik was gedurende drie maanden elke dag heftig ongesteld en had heel veel buikkrampen. 

Ik vond mijn vriend gewoon geen leuk persoon meer, alsof mijn vermogen om hem aantrekkelijk te vinden volledig was uitgezet.

Alle klachten die ik had met de pil verdubbelden toen ik het spiraaltje nam. Ik voelde me zo niet mezelf, en kon het spiraaltje soms zelfs voelen prikken. Mijn libido was echt minder dan nul en ik herinner me dat ik mijn toenmalige vriendje in die periode ook helemaal niet meer aantrekkelijk vond. Ik vond hem gewoon geen leuk persoon meer, alsof mijn vermogen om hem aantrekkelijk te vinden volledig was uitgezet.

Toen mijn spiraal eruit ging duurde het even voor mijn menstruatie weer terugkwam. Sindsdien kwam die steeds minder vaak, tot ongeveer drie keer per jaar. Dat vond ik toch wel raar en na onderzoeken kwam ik erachter dat ik al in de overgang ben. Ik slik nu hormonen om mijn oestrogeen aan te vullen. Vrouwen die vroeg in de overgang komen zullen helaas altijd een vorm van anticonceptie moeten gebruiken. Je kan namelijk nog steeds zwanger worden, al is de kans heel klein. Maar door mijn vorige ervaringen met anticonceptie heb ik besloten dat ik dat niet wil.