Tekst /// Brenno Mulder Beeld /// Bob Foulidis
Jabba the Hutt en Darth Sidious presenteren met hun verachtelijke en grimmige verschijning het diabolisch kwaad in de Star Wars franchise. George Lucas, de maker van Star Wars, vertelt in interviews hoe hij zijn inspiratie heeft gehaald uit mythologische werken. Dantes Inferno uit 1307 is ook beïnvloed door de Griekse mythologie. In hoeverre is Star Wars dan indirect beïnvloedt door Dantes werk? In Inferno wordt het diabolisch kwaad gerepresenteerd door Lucifer, in Star Wars door Jabba the Hutt en Darth Sidious. Kunnen we een waardevolle vergelijking maken tussen enerzijds Lucifer en anderzijds Jabba the Hutt en Darth Sidious? Als het kwaad van Jabba the Hutt en Darth Sidious kan worden gekenmerkt als diabolisch, dan gaat de vergelijking met Lucifer op. Daarmee zien we dan een voorbeeld van de invloed van Dantes Inferno op de popcultuur.
Dante Alighieri (1265-1321) was een Italiaanse schrijver en denker. Hij is het meest bekend om zijn epische gedicht De Goddelijke Komedie (La Divina Commedia), een van de grootste werken uit de middeleeuwse Europese literatuur, dat een christelijk beeld geeft van het hiernamaals van de mens. De Komedie bestaat uit een reis door drie domeinen van het hiernamaals: Inferno (de hel), Purgatorio (het vagevuur) en Paradiso (de hemel), met elk 33 canto’s (hoofdstukken). Hierdoor bestaat het geheel exact uit 100 hoofdstukken, wat voor Dante een perfect getal is.
In de laatste canto van Inferno komen de hoofdpersonen Dante en Vergilius aan in de laatste cirkel van de hel: de ring van verraad. Binnen elke cirkel van de hel wordt iedere zondaar gestraft naar zijn zonde. Op de bodem van de hel zijn verraders voor eeuwig bevroren in het ijzige meer Cocytus, waaruit de invloed van Griekse mythologie blijkt. Ook komen Dante en Vergilius oog in oog te staan met de prins van de duisternis zelf: Lucifer. Lucifer wordt beschreven als afgrijselijk, heeft drie gezichten en zes vleermuisachtige vleugels waarmee hij een koude wind produceert die Cocytus bevroren houdt. In elke mond martelt hij een andere verrader. Hij kauwt op de verraders van Julius Caesar, Brutus en Cassius, alsook Judas, de verrader van Jezus Christus. Wanneer Dante en Vergilius via het harige lichaam van Lucifer naar beneden klimmen, is hun tocht door de hel tot een einde gekomen.
Dante geeft met zijn beschrijving van Lucifer een beeld van hoe hij diabolisch kwaad begrijpt. Ik begrijp diabolisch kwaad als kwaadaardig zijn omwille van het kwaad zelf. Iemand is diabolisch wanneer er puur wordt gehandeld vanuit het kwaad. Iemand is daarentegen niet diabolisch kwaadaardig wanneer diegene handelt uit eigenbelang, sadisme of omwille van eigen genot. Een diabolisch persoon is alleen geïnteresseerd in het kwade zelf, en is zelfs bereid anderen te corrumperen. Lucifer is als heerser van de hel een wezen dat andere demonen en zondaars in zijn slechtheid meesleept. Lucifer, wat staat voor ‘lichtdrager’, is een gevallen engel die nu vastzit op de bodem van de hel. Hoewel zijn gigantische formaat zelfs de reuzen van de hel overtreft, is hij nog steeds vervloekt met een mechanische verschijning: hij functioneert als een wind-producerende en knagende machine die zichzelf zal herhalen tot in de eeuwigheid. De kenmerken van Lucifer zijn dus lelijk, koud, onbeweeglijk en kwaadaardig omwille van het kwaad zelf.
In hoeverre heeft George Lucas onbewust zijn inspiratie geput uit Dantes Inferno? Star Wars staat bekend als een wereldwijd fenomeen in de popcultuur. Sinds de eerste film A New Hope in 1977 groeide de franchise door naar andere media. Star Wars staat bekend om het fenomeen van The Force, een energie die door het universum stroomt (vergelijkbaar met liefde in Dantes werk). De Jedi Order concentreert zich op de goede kant van The Force, door zich te laten leiden door meditatie en kalmte. Terwijl de duistere kant van The Force focust op angst, haat en pijn.
Als Sidious niet Lucifer zelf was, zou hij in de mond van Lucifer worden gestraft
Een van de personage uit Star Wars die kan worden vergeleken met Lucifer is Jabba the Hutt. Jabba komt voor in Return of the Jedi, het derde deel van de originele trilogie. De film begint bij Jabba’s paleis, waar de beruchte smokkelaar Han Solo bevroren is in carbonite door de premiejager Boba Fett. Het onderliggende motief is om Han te redden uit de klauwen van Jabba, zodat de herenigde rebellengroep de herbouwde Death Star kan vernietigen. De scène bij Jabba’s paleis begint met de aankomst van het iconische duo R2-D2 en C-3PO.
Jabba kan de ‘Lucifer’ van deze hel worden genoemd. Hij verschijnt als een donkergroen slakachtig wezen met een lelijk, amfibisch gezicht. Zijn zware lichaam is omringd door eten en aliënslaven. Net zoals Lucifer, zit Jabba meestal op zijn troon. Zijn lompe, onbeweeglijkheid staat in contrast met zijn galactische macht. Hoewel hij zichzelf niet kan voortbewegen zonder een zwevend platform, heeft hij de rijkdom en macht om elk potentieel gevaar neer te halen. Net zoals de bevroren zondaars in Cocytus is Han Solo bevroren in carbonite. Zowel Jabba als Lucifer hebben een afstotelijk uiterlijk en missen hun goedheid en mobiliteit. Beide karakters zijn zelfs in zekere zin continu aan het kauwen; Lucifer op zijn slachtoffers, Jabba op snacks. Maar Jabba ontbeert het handelen uit kwaad voor het kwaad zelf. Jabba is een zondaar door hebzucht en gulzigheid, door te focussen op rijkdom en eten naar binnen te schrokken. Daarnaast is Jabba machtig geworden door zijn rijkdom en manipulatie, als gevolg van zijn overtuigingsvermogen, terwijl Dantes Lucifer geen woord spreekt. De vergelijking van Lucifer met Jabba klopt daarom niet helemaal, omdat hij niet de ultieme manifestatie van diabolisch kwaad is.
Sheev Palpatine, beter bekend als Darth Sidious of de ‘Emperor’, is een personage in Star Wars die in elke trilogie voorkomt. Om te beginnen met de prequels, waarbij het kwaad van Darth Sidious blijkt uit zijn financiële steun aan beide kanten van de Clone Wars. Hij manipuleerde zowel de republiek als de separatisten, waarbij het hem lukte zijn geheime identiteit van Darth Sidious aan te nemen. Aan het einde van de oorlog schakelde hij alle Jedi uit door middel van Order 66, een bevel waarmee alle kloon soldaten zich tegen hun Jedi keerden. Tegelijkertijd liet hij alle separatisten vermoorden. Sidious is daarom de grootste verrader de republiek, de Jedi Order en de separatisten. Als Sidious niet Lucifer zelf was, zou hij in de mond van Lucifer worden gestraft.
Sidious, aan de andere kant, koos voor de duistere kant van The Force omwille van de duistere kant zelf
Aan het einde van Revenge of the Sith onthult Sidious zijn ware identiteit met een verachtelijk en gecorrumpeerd gezicht. In Return of the Jedi, wanneer Luke Skywalker en Darth Vader de troonzaal van de Emperor in de herbouwde Death Star binnenkomen, staan ze in een duistere en koude plek, bijna een demonische plek met de absentie van het hellevuur. Door het zien van zijn zoon Luke die gemarteld wordt, verraadt Vader zijn meester Sidious door hem in de afgrond van een reactorschacht te gooien. In The Rise of Skywalker verschijnt Sidious opnieuw op de koude planeet Exegol in de vorm van een quasi-levenloze kloon verbonden aan een machine. De planeet Exegol staat een op een met Lucifers locatie als een bevroren en geïsoleerde plek. Sidious is nog lelijker en valser dan eerst en daarbovenop heeft hij ook een cruciaal element verworven: onbeweeglijkheid. Sidious is afhankelijk van een machine doordat zijn originele lichaam was vernietigd in de Death Star.
Kortom, Sidious’ representatie van het diabolisch kwaad kan perfect worden vergeleken met dat van Lucifer. Jabba the Hutt bevat demonische eigenschappen van lelijkheid, koudheid en onbeweeglijkheid, maar ontbeert kwaadaardig zijn omwille van het kwaad. Jabba handelt kwaadaardig uit gulzigheid, en streeft naar macht en rijkdom. De vergelijking met Lucifer en Jabba loopt stuk op het gemis van het diabolisch kwaad bij Jabba. Sidious, aan de andere kant, koos voor de duistere kant van The Force omwille van de duistere kant zelf. Wanneer Sidious op het einde van The Rise of Skywalker zegt: ‘I am all the Sith!’ onthult hij dat alle duistere Force van alle Sith naar hem is overgebracht. Sidious is daarom de letterlijke belichaming van het kwaad. Het kwaad stroomt niet alleen door zijn lichaam als essentie, maar ook als een manier van leven. De filosofie van Sidious is gebaseerd op haat en lijden. Hij is niet uit op zijn eigen welzijn of geluk, maar handelt omwille van de duistere Force zelf, wat het verval van zijn gezicht verklaart. Zelf is Sidious bereid anderen te verleiden en te corrumperen, zoals hij bij Darth Vader heeft gedaan. Sidious beschikt over alle karaktereigenschappen van koudheid, onbeweeglijkheid en lelijkheid, en is de ultieme manifestatie van het diabolisch kwaad van de duistere kant van the Force. De verschillen tussen Lucifer en Sidious qua spraakvermogen en formaat kan worden gezien als bijzaak, omdat beide figuren als essentiële eigenschap naar diabolisch kwaad streven. Darth Sidious is daarom een moderne modificatie van Dantes Lucifer, en toont een voorbeeld van de invloed van Dantes Inferno tot op de dag van vandaag.
Babel Magazine 