Een nieuwe taal leren is als slechtziende een nieuwe bril aangemeten krijgen. Tijdens de testrondes van je ogen, zonder bril op of lenzen in, ben je blinder en kwetsbaarder dan ooit. Vervolgens krijg je een leenbril van de opticien waar je al stukken beter mee zien kan, hoewel je het montuur niet zelf zo zou hebben uitgekozen. Uiteindelijk ontvang je je op maat gemaakte model waarmee je optimaal kan zien en waardoor je je een completer mens voelt. Dat laatstgenoemde is een utopisch eindstation voor taalzoekers. Het is nou eenmaal een flinke zoektocht naar het opnieuw boetseren van je wereldbeeld.
Tekst: Rosa Uijtewaal // Beeld: Dorota Dabrowska
In mijn taal naar keuze, het Spaans, regeren de vervoegingen van de werkwoorden. Ze zijn het kloppend hart van elke tekst en maken met hun uitgesproken karakter het persoonlijk voornaamwoord overbodig. Daarnaast worden zinnen, zowel door grammaticale constructies als in de snelheid van de volksmond, regelmatig omgesmeed tot een enkel woord. De behendigheid van het ontcijferen van een zin, met de kennis van de helft van de woorden, wordt al snel een tweede natuur.
Daarom is het vieren van de eerste herkenningspunten in een wirwar van ondefinieerbare geluiden en taalconstructies ook absoluut van belang. Door het puzzelen met herkenbare stukjes taal voel ik me opnieuw een kind. In het Spaans bijvoorbeeld betekent encima boven(op) iets. Vervolgens lees je de tekst: la cima de la montagna waaruit je ‘de top van de berg’ kan opmaken dankzij je voorkennis van enkele voorzetsels. Wat mij betreft kan ik met het geluk van dit toeval de rest van de dag enkel nog glimlachend doorkomen.
Het bijzondere aan het leerproces van een vreemde taal is, naast dat er een nieuwe wereld voor je opengaat, ook dat je jezelf opnieuw leert kennen. In de ene taal is je manier van spreken en denken niet gelijk aan dat in een andere taal. Talen dwingen door hun eigen kaders en constructies een manier van denken af. Een veelvoorkomende Engelse zin zoals I was wondering if there was a possibility to .. zou door Nederlanders al snel ervaren worden als om het daadwerkelijke punt heen draaien. Door in een vreemde taal te leren spreken leer je met nieuwe ogen naar dezelfde wereld te kijken. Je leert een nieuw perspectief aan, wat je niet meer afleert.
De droom van taalzoekers is uiteindelijk het kunnen dromen in een andere taal. Dat is bij mij nog niet gebeurd. Het roept op of we ooit wel daadwerkelijk in een taal dromen. Of dat die taal slechts ontstaat wanneer we wakker zijn en we onze droom proberen, naar Freud, te duiden. Bij een rondvraag hiernaar bleek dat er zowel overtuigd met als zonder taal gedroomd wordt. Ook wetenschappers breken hun hoofd nog regelmatig over hoe wij dromen. In een droom is in ieder geval al in vervulling gegaan: Het tijdelijke, scherpe zicht van een eerste gedachte in het Spaans.
Babel Magazine 