Met de prachtige plaatjes op Instagram in mijn achterhoofd stapte ik in het vliegtuig. Mozaïeksteentjes, overvolle markten en lekker eten. Ik was klaar voor mijn reis naar Marokko. Toch maakte deze bestemming meer bij mij los dan ik in eerste instantie voor ogen had.
Tekst & Beeld: Julianne van Pelt
Marokko, en met name Marrakesh, wordt steeds meer overgenomen door toeristen. Zo is het bekend dat het aantal toeristen in Marrakesh tussen 2015 en 2018 is gestegen van 1,8 miljoen naar 2,5 miljoen. Marrakesh kan bijna vergeleken worden met de attractie Fata Morgana in de Efteling. Kleine straatjes waarboven doeken hangen om je te beschermen tegen de brandende zon, die in de zomer voor een gemiddelde temperatuur van veertig graden zorgt. Verkopers probeerden mij te lokken naar hun winkeltjes waar handgemaakte spullen worden verkocht: ‘Madame, come, come.’ Je kon ze beter telkens bedanken dan negeren, anders werden er nog een aantal scheldwoorden naar je hoofd geslingerd. Ik wist van het afdingen, maar toch heb ik mij laten oplichten. Van de naïeve West-Europese toerist weten ze slim gebruik te maken. Ik dacht na vijf minuten afdingen een goede deal te hebben gemaakt, maar terwijl ik trots met mijn nieuwe aankoop het winkeltje uitliep, besefte ik mij al vrij snel dat ik een goede vijftien euro te veel had betaald. Op zo’n moment is het een kwestie van jezelf gelukkig prijzen dat het geen ramp is om vijftien euro weggegooid te hebben. Met een dag werken is dat immers al snel weer terugverdiend.
Ook wist ik dat Instagram een ideaalwereld is. Foto’s van meisjes die poseren voor de mozaïek patronen van het Bahiapaleis, laten niet zien dat er om de honderd meter een bedelaar ligt. Vaak met maar één been of een andere fysieke handicap. We spraken met een jongen van wie Marrakesh zijn geboortestad is en hij vertelde dat veel mensen die in de straat liggen niet eens zo heel arm zijn: ‘Ze hebben vaak een prima huis, maar willen gewoon makkelijk geld verdienen.’ Ook laten de influencers niet zien dat je regelmatig wordt nageroepen als je als vrouwelijke toerist alleen door de stad loopt. Zelfs met bedekkende kleding aan. In mijn feministische hart deed dit constant lastiggevallen worden toch een beetje pijn.
Constant moreel dilemma
In een andere stad, Fez, liepen we rond en werd ons verteld dat een bepaalde poort gesloten zou zijn. Meerdere malen. Iedereen wilde ons wel de andere plekken laten zien, tegen een betaling uiteraard. Een kleine irritatie borrelde bij mij naar boven toen iemand ons voor de zesde keer die dag wilde ‘helpen’ om een bezienswaardigheid te vinden. Toch bleek hij geen kwaad in de zin te hebben. Ik schaamde me voor mijzelf en werd geconfronteerd met het feit dat mijn naïviteit wat betreft mensen was verdwenen. Ik ging hier constant uit van het slechtste van de mens.
Ik vond het verwarrend, want aan de ene kant zag ik de grote gastvrijheid van Marokkanen, waar wij als Nederlanders af en toe nog best iets van kunnen leren, maar aan de andere kant voelde ik mij de West-Europese toerist waar geld aan verdiend moest worden. Nu is toerisme een constant moreel dilemma. We willen de wereld ontdekken en kennismaken met andere culturen, terwijl deze culturen deels verloren gaan door onze bezoekjes. Zo vertelde een local mij dat Marokkanen eigenlijk vrijwel nooit uiteten gaan, en dat alle ‘hippe’ restaurants in Marrakesh voor toeristen zijn opgezet.
Nederlanders zijn niets gewend
Begrijp me niet verkeerd, Marokko blijft een prachtig land. De omgeving is op sommige plekken adembenemend, het eten is er fantastisch en er is zoveel te ontdekken. Dat is het fijnste gevoel van op vakantie gaan: je bevindt je even in een heel andere wereld. Ik denk dat de cultuurshock, waar Nederlanders nu eenmaal in veel landen mee te kampen hebben, verklaard kan worden aan de hand van de enorm hoge standaarden die wij in Nederland gewend zijn. Het gemiddelde restaurant dat je hier in Amsterdam binnenstapt serveert goed eten, we zijn gewend aan de eindeloze reeks regels omtrent hygiëne en ondanks de ergernissen, houdt iedereen zich redelijk braaf aan de verkeersvoorschriften. Als je regelmatig aan de kant moet springen, omdat een scooter door de souks heen rijdt, dan schrik je wel even. Ook zijn wij in Nederland totaal niet gewend aan het beeld van bedelaars op straat. Met organisaties als het Leger des Heils worden ook deze mensen opgevangen.
Dan heb ik het nog niet eens over verzekeringen. In Rabat was ik getuige van een ongeluk tussen een grote tuktuk en een auto. De tuktuk zag er al ietwat verjaard uit. Vervolgens reed de tuktuk in volle vaart weg, omdat hij wist dat hij fout zat. De aangereden auto zette de achtervolging in, waarbij zelfs tegen het verkeer in werd gereden. De tuktuk wist te ontsnappen. Ook hier weer een stukje cultuurshock; bij ons liggen de schadeformulieren keurig in de auto, zodat alles ter plekke afgehandeld kan worden. Wanneer iemand geen verzekering heeft, is dit blijkbaar de reactie die ontstaat.
Marokko is dan nog niet eens één van de landen waar je de grootste cultuurshock zal ervaren. Omdat ik hier te onwetend en nog wanend in de fantasiewereld van Instagram heen ging, heeft het mij doen beseffen dat cultuurshocks ook leerzaam zijn. Ik zou iedereen aanraden om eens naar een ander land dan Frankrijk, Spanje of Portugal te gaan. Want het mooie aan cultuurshocks is dat het doet beseffen hoe goed je het eigenlijk hebt.
Babel Magazine 