Hoofdredactioneel: paradox

Auteur /// Loïs Blank Beeld /// Winonah van den Bosch

Lieve Babel-lezer, 

Daar is hij – voor de meesten – dan eindelijk: de zomervakantie. En daarmee ook deze zomereditie van Babel. Het begin van een lange periode aan vrije dagen geeft mogelijkheid tot allerlei gedachten. Van de een op de andere dag liggen tijd en ruimte open. Deze Babel poogt een tegengewicht te zijn voor de ontspanning, een bron om de hersens nog even lekker te laten kraken in de zomermaanden, want het thema is paradox. 

Als ruimte en tijd de ruimte nemen, lijken onmogelijke dingen ineens mogelijk. Neem maar eens de tijd om over het volgende gedachte-experiment na te denken. Men neme een ladder en een schuur die kleiner is dan de ladder lang is en aan beide kanten een deur heeft. Nu vraag je een goede vriend – die ene die voor een marathon aan het oefenen is, we hebben er allemaal zo een tegenwoordig – om het met de ladder op een lopen te zetten: aan de ene kant de schuur in en aan de andere eruit. En niet zomaar lopen, nee 0.9c – 90 procent van de lichtsnelheid, grofweg 270 miljoen meter per seconde, een flinke galop. 

En jij staat erbij, kijkt ernaar en denkt: “Past de ladder in de schuur?” 

Nu gebeurt het volgende. Door de hoge snelheid ondervindt de ladder lengtecontractie, een speciaal relativistisch – onderdeel van de speciale relativiteitstheorie, relativisme is niets speciaals voor ons geesteswetenschappers – fenomeen wat betekent dat vanuit jouw oogpunt de ladder korter wordt. Dat snelle lopen van jouw vriend zorgt er dus voor dat er een moment is waarop de ladder in de schuur past, ja echt. 

Maar laten we nu meekijken met jouw vriend. 

De loper doet waar hij goed in is en begint te rennen, ladder onder de oksel. Vanuit zijn perspectief komt de schuur op hem af met diezelfde 0.9c. Niet een heel fijn uitzicht, maar we hebben net gezien dat de ladder netjes in de schuur past. Om nog even te checken, kijkt jouw vriend naar beneden om te kijken of de ladder al krimpt. Maar dat gebeurt niet. Ten opzichte van hem beweegt de ladder namelijk niet, de schuur daarentegen wel. Vanuit zijn perspectief is het dus de schuur die krimpt. In stilstand was de ladder al langer dan de schuur, maar vanuit de ogen van jouw vriend gaat de ladder van zijn lang zal ze leven die schuur niet in. 

Deze paradox heet de ladderparadox en is een klassieker om speciale relativiteitstheorie uit te leggen. Dit is de eerste van vele paradoxen, die je in deze Babel zal tegenkomen. Jens zal je meenemen in de paradox van tolerantie, waar Karl Popper sinds 1945 menig filosoof mee weet te verwarren. Sarah schrijft over hooligans en fangirls, en Afra over paradoxale schoonheidsstandaarden in de modellenwereld. Verder interviewt Kevin Bruno Prent over hoe Nederlandse hiphop populair kan zijn terwijl het vak Nederlands leerlingen vervreemd van liefde voor taal, en over het nemen van de tragere rechterbaan in plaats van de snelle linker. Ook komt de gentrificatie van vintage kleding aan bod en schrijft Teske over het grijze gebied ten opzichte van een zwart-wit perspectief. Dorus gaat in op complottheorieën en Laura probeert uit te vinden of ze liever in de stad of de natuur woont. 

Al met al kan deze Babel wellicht voor verwarring zorgen. Gelukkig ligt het er bij paradoxen maar net aan hoe je ernaar kijkt en brengen de zomermaanden genoeg tijd en ruimte om een nieuw perspectief te vinden. 

Liefs, 

Kevin en Loïs