Waar was de genuanceerde middenweg in de kakofonische talkshowgesprekken afgelopen maandag over het Damprotest? Naarstig zocht ik naar een gast die mijn tweestrijd, mijn besluiteloosheid en mijn worsteling met het nieuws onder woorden bracht. De tegenstellingen bleken te scherp.
De noodzaak van het Damprotest zag ik volledig in. Protest tegen racisme heeft simpelweg al te lang op zich laten wachten. Van de bouncers bij onze clubs tot die verrekte belastingdienst: het gesprek over diepgewortelde discriminatie moet gevoerd worden en verandering is broodnodig. Daarentegen begreep ik de zorgen over het virus en de gegeven argumenten over hoe onverstandig protesteren in coronatijd wel niet was.
De onevenwichtige eigen koers
Indrukwekkend, urgent en symbolisch was het protest in ieder geval zeker. Akwasi’s krachtige woorden raakten een snaar, maar moest dit per se dunnetjes worden over gedaan bij M? Een sterk en inhoudelijk gesprek over racisme met sprekers die echt wat te vertellen hadden volgde gelukkig, maar aandacht voor wat Margriet van der Linden kwalificeerde als ‘enige ophef over de anderhalve-meter-situatie’ was er welgeteld één minuut. Tuurlijk moet je als talkshow keuzes maken en je eigen koers door het nieuws varen om zo diepgang in het gesprek te krijgen, maar tegelijkertijd vraagt je brede publiek om wat balans.
Iets wat bij Op1 nog verder te zoeken was. Willemijn Veenhoven en Erik Dijkstra, die de eer hadden de zondebok maar tegelijkertijd la grande dame van de dag Femke Halsema op het matje te mogen roepen, kozen duidelijk de kant van de protest-critici. Als vuurkogels kreeg de burgermeester de kritische en steeds dwingendere vragen – met tussendoor een zeikerig schepje Nicolette van Dam erbovenop – op zich af, die soms tot wel drie keer toe in allerlei gekke bochten werden geherformuleerd of bijgeschaafd. Voor een écht gesprek over racisme in Nederland was na afloop weinig tijd, ruimte en wellicht energie van de talkshowhosts meer over.
De conclusie van het interview? Halsema bleef bij haar standpunt dat ze ‘overdonderd’ was door het tot grote proporties ‘aangezwelde’ protest. Ontbrak het Halsema aan crisismanagement en grondige voorbereiding waarmee ze dit had kunnen zien aankomen? Ja. Moet ze nu terecht door het stof? Ja. Vandaag wordt ongetwijfeld een intense dag wanneer ze zich moet verantwoorden voor de gemeenteraad. Toonde Halsema zich meer politica dan bestuurder? Misschien wel. Is ze door het Damprotest een onbetrouwbare burgermeester die haar functie niet meer kan vervullen? Mijns inziens: nee. Het was, zoals ze het zelf typeerde ‘een duivels dilemma’, want welke keuze ze ook had gemaakt: het was te laat en de wind van voren zou ze hoe dan ook krijgen. Die wind komt in het geval van Halsema bijna altijd als een venijnige, onevenredige en vooral op de man gerichte storm. Als hongerige wolven storten de media zich op elke (potentiele) steek die Halsema laat vallen.
De twijfelachtige spagaat
Na het schelle en eenzijdige gesprek bij Op1, had ik m’n zinnen op Beau gezet. Net als bij M werd er ruim aandacht besteed aan racisme, waarbij met name Europarlementariër Samira Rafaela een fijne en constructieve inbreng had. Maar ook bij Beau leek de kijker te moeten kiezen tussen de dam-protestanten en de corona-gehoorzamers. Alleen journalist Rick Nieman gaf her en der stem aan de twijfel. Jammer dat Beau hier niet op door ging, maar goed: de tijd dringt als je het ook nog over ‘de ondernemer in coronatijd’ –waarvoor Gordon blijkbaar een representatieve gast is– én over voeding en coronakilo’s wil hebben.
Van een strikt kamp voor en tegen, zoals de late-night talkshow deed voorkomen tweede Pinksterdag, was in mijn beleving geen sprake. Juist in deze discussie bestaat een gulden middenweg, omdat het over twee onwijs belangrijke zaken gaat, namelijk gezondheid en gelijkheid. Twee verschillende zaken met twee verschillende juridische gronden die op een breed maatschappelijk niveau compleet los van elkaar leven, maar op z’n zachts gezegd ongelukkig samen zijn gekomen op de te kleine Dam. Met andere woorden: het ene sluit het ander niet uit. Het virus houdt geen rekening met protest en een protest is niet noodzakelijk gebonden aan of afhankelijk van coronaregels.
Tuurlijk zijn er stellige meningen die interessant zijn voor een talkshow, maar hiertussen bevinden zich velen in een spagaat. Tegen talkshows wil ik zeggen: kies vooral je eigen richting en ga de diepte in, maar vergeet de andere kant niet. Durf die interessante, scherpe en spannende discussie soms wat meer los te laten en ga ook die spagaat in. Kritiek is goed, maar de middenweg bestaat ook.
O ja, en tot slot: ik snap dat BN’ers fijn zijn voor de kijkcijfers, maar op belangrijke dagen bomvol nieuws, kunnen ze beter worden afgebeld.
Tekst: Freek Haye // Beeld: Salman Lartey
Babel Magazine 