Je bent juist een man als je je uitspreekt: een interview met Nugah Shrestha

Tekst /// Teuntje Ott Beeld /// Bert Slenders 

Opdat we niet stil blijven staan in verbijstering, maar gaan denken over hoe het anders moet; opdat we vooruitgang boeken. De essaybundel Voorbij de verbijstering, over gender en geweld, onder redactie van Anja Meulenbelt, Renée Römkens en Tessel ten Zweege, verschijnt 8 mei. Mariëtte Hamer, regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld, maakt in het voorwoord duidelijk dat het tijd is voor verbinding en vooruitgang. Verschillende journalisten, wetenschappers en kunstenaars hebben bijgedragen aan deze bundel. Ik sprak met Nugah Shrestha, oprichter van het populaire Instagramaccount @politieke_jongeren, over zijn bijdrage met de titel: ‘Je bent juist een man als je je uitspreekt’.

In het stuk dat je schreef komt gelijk naar voren dat je twijfelde toen je werd gevraagd om bij te dragen aan de bundel, waar kwam deze twijfel vandaan en wat zorgde ervoor dat je toch van gedachten veranderde?

‘Als het gaat over gendergeweld gaat het bijna altijd over geweld tegen vrouwen, dus ik voelde me eigenlijk niet de aangewezen persoon om die ruimte in te nemen, aangezien ik dat geweld zelf niet heb meegemaakt. Maar ik heb met mensen gesproken in mijn omgeving die me vertelden dat het belangrijk is om me als man ook uit te spreken over dit onderwerp, want het is, denk ik, best taboe voor mannen om zich daarover uit te spreken.’ 

Er zijn veel verhalen in het nieuws geweest rondom seksueel grensoverschrijdend gedrag. Wat was voor jou de druppel waardoor je iets moest gaan schrijven en op welke manieren probeer je dit onderwerp bespreekbaar te maken?

‘Er is heel veel gebeurd, dus het was vooral een optelsom, maar de druppel was waarschijnlijk het seksisme bij het Amsterdams Studenten Corps. Ik was op vakantie en wist nog niet precies waar ik over wilde schrijven, toen dat nieuws naar buiten kwam. Ik was heel erg geshockeerd over het feit dat deze uitspraken over vrouwen zo zijn genormaliseerd in het Corps, dus wilde ik een tegengeluid laten horen. Via mijn account @politieke_jongeren spreek ik me natuurlijk al uit over wat er speelt in de maatschappij en het helpt ook dat de MeToo-beweging in Amerika is overgewaaid naar Nederland. Zo worden er Feminist Marches gehouden en heb ik voor SPUI25 [een academisch-cultureel podium in Amsterdam, red.] een programma georganiseerd over hedendaags feminisme, dus ik had me al vaker uitgesproken. Op het moment dat er steeds meer nieuws naar buiten kwam rondom MeToo, zoals de schandalen bij The Voice of Holland en het gedrag van Marc Overmars, de technisch directeur van Ajax, kon men er niet meer omheen. Toen begonnen we bij mijn voetbalclub ook te praten over deze gebeurtenissen.’ 

Je noemde net Marc Overmars en in de bundel schrijf je onder andere over Johan Derksen. Ze zijn alle twee over de schreef gegaan en toch komen ze makkelijk weer aan de bak. Bestaat cancel culture dan eigenlijk wel?

‘Ik denk niet dat het bestaat, voor hen in ieder geval niet. De begrippen cancel culture en woke worden vaak tegen degenen gebruikt die zich uitspreken over seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld. Ik denk dat er heel veel mensen zijn die zich ertegen durven uit te spreken, maar het blijkt dat de posities van machtige mensen niet altijd in gevaar komen. Het is heel problematisch als er dan geen consequenties zijn, daarom is het juist van belang om je uit te spreken.’ 

Hoe verliepen de gesprekken die je met mannen hebt gevoerd over dit onderwerp?

‘De gesprekken in mijn eigen voetbalclub verliepen goed en natuurlijk, ook doordat we elkaar al kennen en samen voetballen, in tegenstelling tot gesprekken die ik heb gevoerd met andere mannen: vrouwelijke analisten worden bijvoorbeeld niet altijd serieus genomen en soms zelfs belachelijk gemaakt. Volgens mij voelen veel mannen zich dan bedreigd omdat voetbal zogenaamd alleen een sport voor mannen is. Wanneer ik gendergeweld bespreekbaar probeer te maken, reageert iedere man weer anders: er is een deel van de mannen dat zich comfortabel voelt om erover te praten, maar er is ook een deel dat het geweld tegen vrouwen bagatelliseert.’

Met de hashtag ‘#not all men’ wordt geprobeerd de aandacht te verschuiven, heb je dat ook vaak voorbij horen komen?

Door ‘not all men’ te roepen, geef je aan niet op jezelf te willen reflecteren 

‘Ik heb die reactie heel vaak gezien onder posts van @politieke_jongeren, zeker nadat het nieuws van The Voice of Holland naar buiten was gekomen. Dan wordt er gezegd ‘niet alle mannen zijn zo’, maar daar gaat het gesprek helemaal niet over. Door ‘not all men’ te roepen, geef je aan niet op jezelf te willen reflecteren. Mensen willen dit gesprek dan niet voeren en het is lastig dat te doorbreken.’ 

‘Ik heb zelf op de Universiteit van Amsterdam gewerkt en er zijn veel meldingen geweest van grensoverschrijdend gedrag. Er heeft denk ik wel progressie plaatsgevonden sindsdien, maar er zijn nog altijd wel mannen die een vorm van macht voelen en vervolgens hun positie misbruiken. Ik weet dat er meldingen zijn gedaan en dat het onderwerp is aangekaart tijdens gesprekken, maar er zijn uiteindelijk geen echte consequenties geweest. Vergelijkbare verhalen heb ik gehoord van teamgenoten. We bespraken concrete manieren om bij te dragen aan een gelijkwaardiger leefklimaat, zoals iemand aanspreken wanneer je ziet dat diegene een ander lastigvalt of een grensoverschrijdende opmerking maakt.’ 

Het door jou opgerichte Instagramaccount @politieke_jongeren is ook een sterk progressief platform waardoor bewustzijn wordt gecreëerd. Je zei dat er toch nog mensen in de reacties berichten plaatsen zoals ‘not all men’, gebeurt dat vaak en bij welke berichten?

‘Op linkse platforms zoals @politieke_jongeren worden ook meningen achtergelaten die allesbehalve progressief zijn. Zo was er een post over Greta Thunberg en Andrew Tate, respectievelijk werd de een gearresteerd in de strijd tegen de klimaatcrisis en de ander als verdachte van mensenhandel en verkrachting. Er kwamen wel duizenden comments en een aantal mannen nam het op voor Andrew Tate, wat ook laat zien dat er mannen zijn die ageren tegen vrouwenemancipatie. Het is best wel een polariserende post maar ook thought-provoking, mensen worden gestimuleerd na te denken. Een van de reacties bevat een duidelijke observatie: “Grappig dat alle boze comments mannen zijn”. Het gaat dus uiteindelijk behoorlijk heen en weer, waarbij de een weer reageert op de ander en er een discussie ontstaat. Veel uitspraken van Tate worden bijvoorbeeld ook weer belachelijk gemaakt; de meeste reacties zijn gelukkig wel progressief.’ 

Andrew Tate staat onder andere bekend om uitspraken die doorspekt zijn met toxic masculinity. Jouw uitspraken vormen natuurlijk een tegengeluid. Zou je tot slot willen omschrijven wat mannelijkheid voor jou betekent?

Voor mij is mannelijkheid heel fluïde, iedereen kan dat op diens eigen manier invullen 

‘Ik denk niet dat er één vorm van mannelijkheid is, dat is volgens mij het belangrijkste. Voor mij is mannelijkheid heel fluïde, iedereen kan dat op diens eigen manier invullen. Er is tegenwoordig veel discussie over wat mannelijkheid is en ik denk dat er nog veel toxische normen bestaan. De titel van mijn bijdrage is ‘Je bent juist een man als je je uitspreekt’, en dat gaat bijvoorbeeld ook tegen de norm in. Ik wil me niet conformeren aan toxische standaarden, want die gaan ons nergens brengen.’