De Nederlandse taal barst van mooie, vreemde, bijzondere en wanstaltige woorden en uitdrukkingen. Elke maand pluist Babel er een uit. Deze maand staat in het teken van fobieën.
Tekst /// Teske Wortman Beeld /// Winonah van den Bosch
Rule 43 houdt in dat er van ieder scenario dat je kan bedenken een pornoversie bestaat. Een soortgelijke regel lijkt voor angsten op te gaan. Voor iedere fobie die je kunt bedenken, bestaat er een woord. Er zijn duizenden fobieën en voor die duizenden fobieën zijn er duizenden woorden om ze mee aan te duiden. Vrijwel al deze namen zijn opgemaakt uit een samenstelling van Oudgriekse woorden, maar sommige veelvoorkomende angsten hebben een simpelere naam gekregen. Zo heet acrofobie hoogtevrees in de volksmond en wordt aviofobie doorgaans vliegangst genoemd, maar over het algemeen geldt de formule grondwoord + ‘fobie’. Sommige veelvoorkomende angsten zijn voor iedereen wel een beetje herkenbaar, maar er zijn ook veel angsten waar de meeste mensen nog nooit van hebben gehoord. Zoals hippopotomonstroses-quippedaliofobie, de wrede benaming voor mensen met een grote weerzin tegen het horen, lezen of uitspreken van lange woorden.
Fobie betekent letterlijk vrees of angst voor het door het grondwoord genoemde. De tegenhanger van ‘fobie’ is de uitgang ‘filie’, het houden van het door het grondwoord genoemde. Fobieën kunnen zich op veel verschillende manieren uiten. Bij bepaalde fobieën gaat het inderdaad om de letterlijke betekenis van het woord. Iemand met een
ernstige angst voor kikkers, een batrachofoob, zal waarschijnlijk gillend wegrennen als hij een kikker denkt te zien. In sommige andere gevallen zal het object van de fobie niet zo’n reactie uitlokken, omdat het eerder een afkeer of haat te noemen is dan een angst. Zo wordt de angst voor bepaalde groepen personen ook als fobie bestempeld, denk aan xenofobie of homofobie, maar die soort ‘fobieën’ zijn niet medisch vastgesteld. Wanneer mensen met zulke gevoelens in aanraking komen met de persoon in kwestie zullen ze waarschijnlijk niet hyperventileren of een paniekaanval krijgen.
Ingrijpende gebeurtenissen gaan gepaard met hun eigen combinatie van fobieën die passen bij de situatie. Zo is er een aantal dat goed past bij de samenleving zoals deze er nu door corona uitziet. Hoewel de meeste mensen waarschijnlijk niet extreem bang zijn dat ze gediagnosticeerd worden met een fobie, zijn er wel situaties waar vrijwel iedereen banger voor is dan voorheen. De angst om besmet te worden (tapinofobie), de angst voor een bepaalde ziekte (monopathofobie) en de angst voor nieuwe geneesmiddelen (neofarmafobie) zijn allemaal fobieën die een stuk herkenbaarder zijn geworden dan dat ze een jaar geleden waren. Bewust of onderbewust is iedereen wel ergens bang voor. Dit stuk is opgedragen aan iedereen met logofobie, een extreme angst voor woorden. Goed gedaan! Je hebt alle 456 woorden overleefd. Ik ben trots
Babel Magazine 