Na klimaatmarsen, protesten en blokkades van verschillende organisaties werd vanuit Milieudefensie het roer omgegooid. Waarom niet gewoon simpelweg het gesprek aangaan over klimaatverandering? Vrijwilligers Anne Chatrou (24), Lars van der Voorn (20) en Noortje Flinkenflögel (23) zijn betrokken bij de campagne Operatie Klimaat. Zij durven in gesprek te gaan met Nederlanders over het veranderende klimaat en wat hieraan gedaan moet worden.
Het idee van Operatie Klimaat is eigenlijk heel helder: gewoon even praten. Vrijwilligers gaan langs de deuren door heel Nederland of zijn te vinden op straat om met bewoners te spreken over het klimaat. Iemand op het kantoor van Milieudefensie kwam met het idee. ‘De actie is gebaseerd op de verkiezingscampagne van Bernie Sanders. Het werkt als een soort sneeuwbaleffect: op het moment dat je met mensen in gesprek gaat, hebben zij het er weer met andere mensen over en zo verspreidt het zich,’ legt Anne uit. Het voeren van gesprekken is een persoonlijke manier om het onder de aandacht te brengen, waardoor dit misschien zelfs effectiever is dan een klimaatmars op de Dam.
Om het gesprek te voeren, hebben de vrijwilligers een aantal vragen en stellingen paraat. ‘Ik begin eigenlijk altijd met de vraag: Maak je je zorgen om klimaatverandering?’ zegt Anne. ‘Ja, dat is echt een goede kickstart,’ voegt Lars toe. Hij vertelt dat sommige mensen zeggen niet bezig te zijn met het klimaat, maar wanneer je dan verder vraagt dit toch anders blijkt te zijn. ‘Ze zijn dan bijvoorbeeld wel op de hoogte van ontbossing, maar kunnen nog niet de link leggen dat dat óók invloed heeft op klimaatverandering.’
Om de gesprekken te voeren, worden door Milieudefensie trainingen aangeboden. Als je je als nieuwe vrijwilliger aansluit, mag je eerst meelopen met een ervaringsdeskundige. ‘Eigenlijk heb je dan al heel snel door: “O, maar dit kan ik ook”,’ zegt Lars. Anne en Noortje waren al eerder actief binnen Milieu- defensie. Lars loopt momenteel stage bij de organisatie en is op die manier in aanraking gekomen met de campagne. In Amsterdam is een lokale groep vrijwilligers actief, waar Anne en Noortje onderdeel van uitmaken. ‘Ik wil me graag inzetten voor de klimaatbeweging. Het voeren van gesprekken vind ik een fijne ma- nier en zorgt voor een connectie met de mensen in Nederland,’ zegt Anne.
Noortje merkt dat elk gesprek een totaal andere invalshoek aanneemt. ‘Ik raakte een keer met iemand verwikkeld in een gesprek over financieel beleid en hoe dat dan zou werken met CO2-heffingen en zo. Dat zet je zelf ook weer aan het denken.’
Een volgend gesprek was veel meer vanuit politiek perspectief en hoe dit het financiële beleid dan weer tegenwerkt. Die combinatie van gesprekken is volgens Noortje heel interessant. ‘Maar ook super intensief, omdat je veel moet luisteren en kunnen meebewegen,’ lacht ze. ‘Het valt mij op dat mensen vaak iets heel specifieks in gedachten hebben als het gaat om klimaatverandering,’ zegt Anne. De een zegt politiek, de ander zegt industrie, weer een ander zegt dat het klimaat begint bij jezelf. Lars: ‘Eigenlijk is het doel van de campagne ook om mee te geven: wat er op individueel gebied gebeurt is supertof, maar er moet iets veranderen aan het systeem dat eromheen zit.’
De afgelopen jaren hebben we al heel wat klimaatcampagnes voorbij zien komen. Wat maakt deze campagne nu anders dan al die andere? ‘Deze is veel langduriger,’ zegt Noortje meteen. ‘Het is eigenlijk een soort kernmissie geworden waar in de tussentijd andere campagnes overheen gaan.’ In eerste instantie is het begonnen met de gesprekken met willekeurige burgers, maar nu probeert het team ook steeds meer door te dringen tot de politiek. Bijvoorbeeld door hun gesprekspartners bewust te maken van hun stemgedrag en met politici in gesprek te gaan. Anne legt uit dat veel campagnes een concreet doel hebben, zoals het behoud van een polder. Bij campagnes als deze is de uitkomst di- rect zichtbaar. ‘Met Operatie Klimaat willen we de klimaatbeweging groter maken; het heeft een langdurig en diepgeworteld effect.’ De bedoeling is om de klimaatbeweging op te bouwen en te versterken.
De vuilnisman betrekken bij de klimaatdialoog
Klimaatverandering wordt vaak beschouwd als een probleem waar vooral de ‘linkse grachtengordel’ zich mee bezighoudt. De aanschaf van een elektrische auto of het aanleggen van een hippe moestuin zie je in de Bijlmer toch iets minder snel gebeuren. Operatie Klimaat vindt dat er structureel iets veranderd moet worden aan deze visie. Daarom bellen de vrijwilligers ook aan in de ‘armere’ wijken van Nederland. ‘Klimaatop- lossingen mogen niet voor meer ongelijkheid zorgen,’ vindt Lars. Als voorbeeld noemt hij het isoleren van de huizen. Voor de rijkere Nederlanders is dit geen probleem, maar voor huishoudens met een minder groot budget is een subsidie vaak niet genoeg om zich dit te kunnen veroorloven. ‘Van armere groepen wordt dan maar verwacht dat zij hieraan meedoen, maar wij vinden dat zij daar wel ondersteuning bij moeten krijgen.’
‘Ongelijkheid speelt ook in Nederland; niet alle bevolkingsgroepen beschikken over de middelen om iets aan klimaatverandering te doen, maar worden tegelijkertijd wel on- evenredig hard geraakt,’ zegt Noortje. Er moet een klimaatoplossing komen, maar die moet wel eerlijk zijn voor iedereen. ‘Deze groepen ervaren het vaak niet als hun probleem en willen er ook niet voor betalen. In dat denkpatroon willen we een omslag maken.’ Volgens Anne is het ook interessant om te kijken naar waar de overheid subsidie in steekt op het gebied van voedselproductie. ‘Door bijvoorbeeld biologisch voedsel te subsidiëren, kan dit goedkoper in de supermarkt komen te liggen en is het weer toegankelijker voor meer mensen.’
Lars is nu vooral actief vanuit het kantoor van Milieudefensie en betrokken geweest bij het organiseren van ‘pop-upgesprekken’ in buurthuizen. De vrijwilligers leggen hier ook enquêtes neer en gaan in gesprek met mensen in armere wijken. ‘Het is tijd dat ook zij bij de klimaatdialoog betrokken worden,’ meent Lars. Anne gaat zelf ook langs de deuren in bijvoorbeeld de Bijlmer. ‘Het mooie van deze campagne vind ik dat je echt geen idee hebt wie er achter die deur woont. Wanneer je op straat mensen aanspreekt, doe je dat toch onbewust bij voorbijgangers van wie je denkt dat ze geïnteresseerd zijn in het onderwerp.’ Volgens haar is het dan ook be- langrijk om buiten die bubbel te treden. ‘Op Schiphol had ik een gesprek met een vuilnisman. Hij bedankte mij ontzettend hiervoor, omdat hij het gevoel had dat hij nooit betrokken werd bij de discussie over klimaatverandering.’
Wanneer is de campagne eigenlijk geslaagd? In koor: ‘Als we in een klimaatrechtvaardige samenleving wonen!’ Rechtvaardig wordt volgens hen vaak vergeten op het moment dat het over klimaat gaat. ‘Het klimaat gaat ons uiteindelijk allemaal aan, dus we moeten het ook voor iedereen mogelijk maken om hier iets aan te doen,’ sluit Anne af.
Tekst: Julianne van Pelt // Beeld: Operatie Klimaat
Ben je enthousiast geworden en wil jij ook betrokken zijn bij Operatie Klimaat? Bezoek de website: www.milieudefensie.nl/actie/operatie-klimaat
Ben je nog geen vrijwilliger tegengekomen, maar wil je wel meedenken over klimaatoplossingen? Vul dan de enquête online in!
Babel Magazine 