Van ‘OK boomer’ tot ‘snowflake’: babyboomers en millennials hebben kleurrijke memes en koosnaampjes voor elkaar verzonnen. Waar komen deze heftige reacties vandaan en zit er een kern van waarheid in?
Tekst: Elke Cremers // Beeld: Winona van den Bosch
Op 7 november 2019 ging een clip van een Nieuw-Zeelandse politica, Chloë Swarbrick, viral toen zij een oudere collega de mond snoerde met ‘OK boomer’. Deze collega onderbrak haar namelijk terwijl zij over de belangen van klimaatregelingen aan het spreken was. De term boomer komt van de generatie babyboomers, die tijdens de Tweede Wereldoorlog werd geboren. Boomer is een door millennials en Generatie Z gebruikte term om babyboomers mee te duiden, wat al jaren gebeurt. Het conflict is echter nog nooit zo zichtbaar geweest als nu: millennials accepteren het gepest van babyboomers niet meer en slaan terug op het platform waar zij een steentje voor hebben: sociale media.
Titanenstrijd
Het label babyboomer wordt geplakt op mensen die geboren zijn tijdens en (ver) na de Tweede Wereldoorlog, tot midden jaren 60. Babyboomers groeiden op tijdens de hippiejaren en beleefden grote economische vooruitgang, de seksuele revolutie en groeiende individualiseringsgevoelens. De jaren 60 en 70 werden gekenmerkt door grote veranderingen, geleid door jongeren, die de waarden van oudere generaties in de prullenbak gooiden. In dat opzicht zou je kunnen zeggen dat de millennials van nu lijken op de babyboomers: ook zij keren zich tegen een oudere generatie en hun waarden. Millennials zijn geboren tussen 1980 en 2000. Hun ouders zijn vaak babyboomers, wat het idee van ‘je afzetten tegen een oudere generatie’ alleen maar versterkt. Zij groeiden op in tijden die eveneens aan intense veranderingen onderhevig waren: de komst van het internet, de grote recessie en de aanslagen van 9/11. Millennials wonen steeds langer bij hun ouders, vanwege hoge huisprijzen en studieschulden. Ook wordt deze generatie natuurlijk gekenmerkt door de toenemende prestatiedruk en de grote baanonzekerheid. Waar babyboomers een tijd van grote vrijheid tegemoet gingen, gaan millennials een tijd van onzekerheid tegemoet: op financieel én emotioneel gebied.
De maat is vol
Dat dit generatieconflict zou ontploffen was een kwestie van tijd. Millennials hebben al jaren gepest van babyboomers moeten pikken. Dit begon bij het label ‘snowflake’, dat slaat op het feit dat millennials zwak zijn op emotioneel gebied, snel beledigd zijn en dat ze zichzelf als het centrum van de wereld zien. Maar ook de uitspraak ‘millennials are killing the … industry’, wat impliceert dat millennials allerlei ondernemingen de wereld uit helpen, zoals kabeltelevisie. Politica Chloë Swarbrick, inmiddels bekend om haar gevatte ‘OK boomer’-reactie, benadrukte dat na de ophef over haar uitspraak de maat vol was: ‘Ik heb geleerd dat bondig en gevat reageren op iemand die een opmerking maakt over “je leeftijd” – terwijl je het hebt over de impact van klimaatverandering op “jouw generatie” en daarbij de letterlijke naam van hun generatie gebruikt – sommige mensen erg kwaad maakt.’ Kortom: millennials pikken het gepest van babyboomers niet langer en slaan terug met iets dat juist heel onschuldig lijkt. De reactie ‘OK boomer’ wordt gebruikt om babyboomers de mond te snoeren, vooral op sociale media, wanneer zij losgaan in de opmerkingen onder Facebookberichten. Niet alleen millennials, maar ook Generatie Z gebruikt de reactie tegen de babyboomers. Deze generatie bestaat grofweg uit mensen geboren na 2000. Generatie Z staat, net als de millenials, bekend om het feit dat de groep is opgegroeid met het internet en sociale media. Maar de groep staat ook bekend om hun strijd voor het klimaat. (Denk maar aan de vele scholierenprotesten die ook in Nederland plaatsvinden, waar veelal Generatie Z-jongeren aan meedoen.) The Economist noemde de generatie depressiever en gestrester dan andere generaties, maar ook beter opgeleid en opgevoed. Er is veel overloop tussen de twee generaties, wat ook te zien is aan hoe ze beide woedend zijn op het gedrag van babyboomers – op het web en in de realiteit. ‘OK boomer’ is het resultaat van het jarenlang kleineren van millennials door babyboomers, dat nu op hen terugslaat in de vorm van gevatte reacties en rollenspellen in Facebookgroepen.
Blijf van mijn tradities af!
Toch zijn generatieconflicten, zoals die tussen babyboomers en millennials niet nieuw. Er is bij iedere generatie wel sprake van een generatiekloof met de voorgaande generatie; dit is vaak toe te kennen aan veranderende waarden die directe gevolgen zijn van economische en sociaal-politieke veranderingen. Dat de babyboomers met veel vrijheid opgroeiden, leidt er wellicht toe dat ze deze vrijheid niet willen afstaan. Denk maar aan de afkeer van babyboomers van klimaatregelingen. Bovendien is er ook de stereotiepe gedachte dat hoe ouder men wordt, hoe meer veranderingen als ongewenst worden gezien omdat ‘traditionele’ waarden dan worden aangetast.
Dat millennials last hebben van financiële onzekerheid is dan weer te koppelen aan hun woede jegens babyboomers. Volgens hen is de huidige economische recessie veroorzaakt door babyboomers. Er lijkt altijd een soort zondebok te moeten worden aangewezen, zowel voor de millennials als voor de babyboomers. Millennials willen verandering, maar babyboomers willen niet veranderen, en dat botst.
Het babyboomer-rollenspel
Dit generatieconflict gaat er bijzonder hard aan toe. Millennials (maar ook leden van Generatie Z) worden belachelijk gemaakt, wanneer ze bijvoorbeeld meedoen aan klimaatstakingen of pleiten voor bredere genderdefinities. Denk aan de ophef toen er een genderneutrale optie werd toegevoegd aan geboortecertificaten. Deze kleinering vindt vaak plaats op sociale media, waar er vaak met kleinerende scheldwoorden wordt gereageerd op nieuwsartikelen die dit soort thema’s bespreken. Maar ook de stereotypen rondom babyboomers worden belachelijk gemaakt. Dit jaar werd er een Facebookgroep opgericht waar millennials zich voordoen als babyboomers: een soort rollenspel dus. De groep heet ‘a group where we pretend to be babyboomers’. In de groep worden babyboomers geïmiteerd en zo belachelijk gemaakt: leden posten berichten vol met spel- en tikfouten. De onderwerpen van de berichten variëren van onscherpe foto’s van huisdieren tot lange klachten over millennials volledig geschreven in Caps Lock.
Ook stereotyperende en heftige posts komen veel voor in deze groep, waar ‘babyboomers’ zich uitlaten over de gevaren van migranten of openlijk homofobie uiten. Uiteraard gebruiken de millennials deze stereotypes om hun frustratie te uiten. Deze groep laat zien dat de oudere generatie deels door millennials als racistisch, xenofoob en homofoob wordt gezien. De reactie ‘OK boomer’ lijkt hieruit voort te vloeien. Millennials zijn gefrustreerd door babyboomers omdat ze weigeren te veranderen en hun fouten in te zien; dus zijn ze van inhoudelijk reageren en argumenteren overgegaan op een denigrerende reactie. Iets wat veel babyboomers ook al jaren doen. Dr. Elissa Perry, professor aan de Universiteit van Columbia, zegt dat dit een typische reactie is in generatieconflicten: ‘A very common reaction to stereotyping is the denigration of the other.’
Boomer envy
Toch kan het rolspelen als babyboomer ook gezien worden als symptoom van iets dat ‘boomer envy’ heet. Babyboomers leefden uiteraard tijdens een periode van economische vooruitgang en hadden dus geen last van hoge huisprijzen, gigantische studieschulden en lage baankansen. Kortom: de vooruitzichten van babyboomers waren tijdens hun jonge jaren een stuk positiever dan die van de millennials en Generatie Z. Hierdoor ontstaat er een soort jaloezie op de ‘goeie ouwe tijd’ die millennials nooit hebben mogen ervaren. Dit komt sterk naar voren in een experiment van The Guardian uit 2016, waar een babyboomer en een millennial van leven wisselden. De millennial, Rhiannon, vertelde dat ze een huis zoals dat van Michele, de babyboomer, nóóit zou kunnen betalen. Ze kan zich absoluut ook geen huisdier of auto veroorloven, terwijl Michele beide heeft. Ook staat Michele los van de digitale wereld: ze spendeert geen één seconde op het internet en gebruikt haar vrije tijd om haar vrienden op te zoeken. Michele beaamt redelijk atypisch dat millennials wel degelijk last hebben van veel veranderingen: de huizencrisis, onderbetaald en tijdelijk werk, hoge studieschulden en een onverschillige regering. Dat Rhiannon daarom boomer envy voelt, is niet onbegrijpelijk. Dat Michele hier begrip voor toont, laat ook weer zien dat het generatieconflict vaak wordt uitvergroot op sociale media door stereotypering.
Het stereotyperen van generaties
Wat duidelijk is, is dat beide generaties erop los stereotyperen. Hoewel het soms tot hilarische posts leidt, is het vaak ook gevaarlijk omdat het stereotypes alleen maar versterkt. Dit is ook wat Dr. Kelly Weeks, professor aan Rhodes College, beaamt na haar onderzoek naar generatiekenmerken: ‘I think that recognizing that, even when we are poking fun at another group in relatively good taste, it still perpetuates stereotypes.’ Door dit soort generatieconflicten wordt de kloof tussen jong en oud steeds groter, en stereotypes werken averechts. Hoewel het begrijpelijk is dat beide groepen, vooral millennials, van zich afbijten na een hoop getreiter, is het duidelijk dat deze ‘oog om oog en tand om tand’-methode niet veel verandering teweegbrengt. De kans dat er een brug geslagen zal worden tussen de twee immens verschillende groepen is klein. Hoewel reacties als ‘OK boomer’ en groepen waarin mensen zich voordoen als andere generaties voor veel hilariteit en herkenbaarheid zorgen, tonen ze ook aan dat stereotypes moeilijk te doorbreken zijn. ‘OK boomer’ lijkt vooralsnog een gefrustreerde doch geestige reactie op de conservatieve en onvermurwbare houding van de babyboomers. Toch toont het experiment van The Guardian dat er meer begrip ontstaat voor de ander wanneer twee totaal verschillende mensen met elkaar in gesprek gaan en er nieuwe perspectieven aan het licht komen. Laten we daarom hopen dat meer millennials en babyboomers hun voorbeeld zullen volgen.
Babel Magazine 
Een gedachte