De Homo Touristicus: een veldgids

Tekst door Suzanne Toussaint, beeld door Jules Koster

Wanneer de mens zich losrukt uit zijn natuurlijke habitat van agenda’s en verantwoordelijkheden, begeeft hij zich onder het mom van ontspanning naar vreemde oorden. Deze tijdelijke zomerse migratie, ook wel ‘vakantie’ genoemd, is bedoeld om innerlijke vrede te bevorderen, maar leidt in de praktijk vaak tot hevige conflicten. De vakantiebestemming kan functioneren als broedkamer voor interpersoonlijke spanningen: hoge luchtvochtigheid, vergeten paspoorten en beschimmelde hotelkamers brengen gedragskenmerken naar boven die in het dagelijks leven onderdrukt blijven. 

Adolescentus Scrollus en Parens Frustrata Culturalis

In het wild wordt de Adolescentus Scrollus vaak aangetroffen bij monumenten, ruïnes en musea, meestal zittend op een bankje, starend naar een oplichtend scherm. Diens natuurlijke metgezel, de Parens Frustrata Culturalis, probeert met toenemende wanhoop de Adolescentus Scrollus aan te sporen om op te kijken van diens display en de omgeving in zich op te nemen. De Adolescentus Scrollus voedt zich voornamelijk met wifi, suikerwafels en YouTube-compilaties van valpartijen. De Parens leeft daarentegen op ijdele hoop, koffie en het idee dat de Adolescentus ooit ontroerd zal raken door iets anders dan een meme.

Samen vormen ze een fragiel ecosysteem dat bij gebrek aan oplaadpunten of schaduw snel instort.

Kenmerken

Verspreiding: wereldwijd, maar heeft een voorkeur voor UNESCO-erfgoed.

Roepgeluid: Veel voorkomende geluiden van de Adolescentus Scrollus zijn: ‘Wat boeit mij het dat die toren scheef staat?’ of ‘Mag ik dan niet eens effe zitten?’ De Parens Frustrata Culturalis wordt gekarakteriseerd door diens onmiddellijke reactie op de roep van de Adolescentus: ‘Leg dat ding nou eens een keer weg!’ 

Gedrag: agressieve AirPods-inserties (de Adolescentus), de ogen ten hemel slaan (de Parens), zuchten (zowel de Adolescentus als de Parens).

Escaleert bij oververhitting, wifi-uitval, te kleine kop koffie, of verplichte rondleiding met gids. 

Amatoris Novis & Amatrix Expectativis

De Amatoris Novis en Amatrix Expectativis hebben zich kort geleden gevormd tot een paar. Ze hebben de stap gewaagd om samen te migreren naar een vakantiebestemming, vaak met een te klein budget en te hoge verwachtingen. Aanvankelijk vertonen ze een hoge mate van affectieve synchronisatie: elkaars zonnebrand aanbrengen, selfies maken in de ochtendzon en langdurige handcontacten. Hoewel ze zich meestal vreedzaam voortbewegen, verschijnen bij de kleinste meningsverschillen de eerste haarscheurtjes in het ecosysteem. De eerste vakantie is echter wel een belangrijk evaluatiemoment. Passen hun dagritmes bij elkaar? Is de ander wel een leuk mens als er een rugzak van 12 kilo op diens schouders hangt? Deze soort is bijzonder gevoelig voor hitte, vermoeidheid en elkaars eetgeluiden. 

Kenmerken:

Verspreiding: vooral binnen Europa, duidelijk zichtbaar op vliegvelden bij gemiste vluchten of in Airbnb’s zonder airco. 

Roepgeluid: variërend van passief-agressieve stilte tot semi-gefrustreerde zinnen als: ‘Nee, zeg jij maar wat jij wilt. Als ik kies, is het toch niet goed.’

Gedrag: discussies over etenstijdstippen, plotselinge behoeftes aan ‘even alleen zijn’, moeizame pogingen tot verzoening.

Escaleert bij: hitte, honger, verdwalen of als het opzetten van de tent niet lukt. 

Extra waarschuwing: hoge kans op break-up direct na terugkeer op eigen bodem.

Controla Itineraria & Liberus Spontanea

Deze twee soorten behoren tot fundamenteel verschillende gedragsfamilies. Samen vormen ze een reisduo met potentie, maar ook met risico’s. De Controla Itineraria leeft op lijstjes, plant diens dag in tijdsblokken van 23 minuten en ervaart rust bij museumbezoeken met audiogids. De Liberus Spontanea floreert daarentegen pas na 13:00 uur, slentert het liefst doelloos rond en voedt zich met ‘wat we tegenkomen’. Wanneer de Controla een museum wil bezoekenén een markt én een lunch op een dakterras, ‘want dat stond op de planning van vandaag’, wil de Liberus vooral ‘niks moeten’. De twee houden elkaars gedrag in eerste instantie in toom, maar bij aanhoudende blootstelling aan tegenslagen (zoals een gesloten kathedraal) ontstaan fricties. In extreme gevallen mijdt men elkaars gezelschap. De spanningen tussen deze twee soorten lopen vooral op rond het ontbijt, als de Controla een planning aanreikt en de Liberus al gapend een banaan en een portie onvrede naar binnen werkt.

Kenmerken

Verspreiding: met name in steden met veel bezienswaardigheden.

Roepgeluid: de Controla Itineraria kan men onderscheiden door diens typische uitspraken: ‘Als we nu gaan, kunnen we die tentoonstelling nog halen en dan hebben we daarna nog tijd voor dat concert’, of ‘We zouden eigenlijk al bij de rondleiding moeten zijn.’ De Liberus Spontanea daarentegen heeft een roep die klinkt als: ‘Kunnen we niet gewoon kijken waar we uitkomen?’

Gedrag: een oogrollende Liberus als de Controla Google Maps opent, wederzijds mompelen van sarcastische opmerkingen, uitstellen van gezamenlijke beslissingen.

Escaleert bij: gemiste bussen, onduidelijke routes of lange wachtrijen.

N.B. Mocht u zich in het gezelschap vinden van deze soorten, vermijdt dan te allen tijde het kiezen van een kant. Probeer een middenweg te vinden en stel in hoge nood voor dat ieder diens eigen weg gaat en elkaar later op de dag weer treft. 

Adolescentus Overjarus & Parentes Obliviosi

Deze soorten bevinden zich in een laat stadium van gemeenschappelijk reizen. De Adolescentus Overjarus is fysiek volwassen, maar wordt door diens omgeving nog steeds als jonk beschouwd. De Parentes Obliviosi behandelen de Overjarus als een ongeleid projectiel dat moet worden beschermd tegen melkproducten van onbekende herkomst en enge steegjes na half elf ‘s avonds. De Overjarus ziet zichzelf inmiddels als wereldwijs, zelfstandig en rijp voor het leven, al is er nog steeds wat moeite met het verwisselen van een dekbedovertrek. Beide soorten proberen beleefd te blijven, maar de balans is kwetsbaar. De Overjarus wil op vakantie uitslapen en diens eigen tempo bepalen. De Parentes willen gezelligheid, gezamenlijke activiteiten en minstens één bordspelavond. Zij zijn niet met hun nageslacht meegegroeid en blijven activiteiten plannen die eerder succesvol waren, zoals trampolineparken en marshmallows roosteren rond een kampvuur. 

Kenmerken

Verspreiding: bungalowparken, all-inclusive resorts met minidisco, kleine hotelkamers met drie bedden en een twijfelaar.

Roepgeluid: De Adolescentus Overjarus zucht veelvuldig en zegt dingen als: ‘Waarom ben ik überhaupt meegegaan?’ of ‘Ik ben geen kind meer hoor.’ De Parentes Obliviosi reageren daarop meteen met: ‘We wilden gewoon nog één keer met z’n allen op vakantie,’ en ‘Maar je vond dit vroeger altijd zo leuk.’

Gedrag: langdurig oortjes in, veelvuldig groepsfoto’s maken en verlate aansluitingen bij deze foto’s. 

Escaleert bij: ochtendwandelingen, verplicht meedoen aan ‘leuke dingen’ en de 73e groepsfoto.

Noot van de auteur

Hoewel vakanties in theorie de ultieme gelegenheid vormen voor harmonie, reflectie en verrijking, blijkt de realiteit weerbarstiger. De mens mag dan tijdelijk diens bekende terrein verruilen voor Toscaanse heuvels of de Franse kust, de diepgewortelde drang tot frictie reist altijd mee. Toch hoeft dit niet louter kommer en kwel te zijn. Wie de gedragsmechanismen van de medereiziger leert herkennen, kan leren anticiperen, ontwijken of, in uitzonderlijke gevallen, zelfs communiceren. Mocht de harmonie toch volledig zoekraken, bedenk dan: zelfs de slechtste vakantie levert minstens één goed verhaal voor later op.