Hij begon in zijn slaapkamer met dromen over rappen, goede muziek maken en de beste zijn. Nu, ruim tien jaar verder, begint die droom werkelijkheid te worden. Deze zomer is de warming-up: het echte werk gaat beginnen.
Tekst & beeld // Danielle Kliwon
Tentamenstress is voorbij. Scripties zijn ingeleverd. Zomer staat voor de deur. De meeste studenten doen het in de zomer lekker rustig aan: vakantietje boeken, terrasje hier, terrasje daar, en opladen voor het nieuwe collegejaar. Dat geldt niet voor rapper MC Lost. Zijn zomer is al volgeboekt, van optredens als soloartiest, tot MC’en in nachtclubs en shows met zijn band The Ish en het hiphopcollectief Soultrash. En ook nog eens een EP die uitkomt. Ik sprak Lost, echte naam Roger Buyne, in The Townhouse, de studio van producer en rapper Jong Louis aan de Keizersgracht, over afstuderen, zijn EP en rendement.
Overdag naar school, daarna de studio in en ’s nachts MC’en in een nachtclub om vervolgens de volgende ochtend weer om zeven uur paraat staan om te vakkenvullen in de Albert Heijn: ik ken Lost niet anders dan als een jongen die altijd druk is. In de tijd dat hij studeerde heeft hij verschillende nummers uitgebracht, meerdere shows gegeven en zijn eerste EP, Jij ABC, ik APC, kwam eind 2018 uit, minder dan een half jaar voor hij afstudeerde. Voor Lost is deze drukte lange tijd niet meer dan normaal geweest. Het heeft hem wel anderhalf jaar studievertraging opgeleverd, maar het was het meer dan waard.
Toch?
‘Het was vermoeiend en het was gaan. Maar dat besef komt pas achteraf. Op het moment dat je iets doet, ben je er niet echt mee bezig. Je doet het gewoon. Als je ergens mee bezig bent, zit je erin. Dus nu pas, nu voel ik de druk van toen. Als ik de kans had om het over te doen, though, dan zou ik het zeker gewoon hetzelfde doen. Je kan niet iets doen en dan ook nog die helicopterview hebben. Ik was wel misschien kaolo druk, maar voor mij was het van, ik wil nog hammer gaan, ik wil nog drukker. Maar nu, nu ik afgestudeerd ben en rustiger aan doe, besef ik wel echt dat ik fucking ham ging. Het was een blessing dat ik het heb kunnen doen. Het was hard werken, muziek en studie combineren, maar ik heb het gehaald en ze kunnen dit diploma niet meer afpakken.’
Je studeerde Culturele Maatschappelijke Vorming aan de Hogeschool van Amsterdam. Niet echt het eerste waar ik aan denk bij een muzikant. Zijn er aspecten van de studie die je toepast in je muziek?
‘Mezelf presenteren, dat is een van de dingen die ik tijdens de studie wel echt heb geleerd. Sociale contexten interpreteren en gebruiken. Agogiek. Dingen die nu nog steeds van pas komen. Ik geef bijvoorbeeld later vandaag met Louis een workshop in Heemstede- Aerdenhout. Zonder m’n opleiding had ik dat niet gekund. Of tenminste, ik had het wel gekund, maar dan was het gewoon slecht geweest. Maar ook alle sociale contacten die ik daar heb opgedaan, die komen nu ook van pas. Iedereen van die opleiding is ook bezig binnen het cultureel werkveld, dus m’n netwerk is er alleen maar groter door geworden.’
Je eerste EP, getiteld Jij ABC, ik APC kwam uit terwijl je nog studeerde. Een ode aan je omgeving, aan de mensen die je steunen, maar ook aan Amsterdam. Is de stad zo speciaal voor je?
‘Ja man. Ik ben gewoon verliefd op Amsterdam. Ik zeg ook altijd: “Als ik niet in Amsterdam zou wonen, zou ik er elke vakantie naartoe gaan.” Het is de energie, de diversiteit. Al die verschillende mensen, visies en culturen. Heerlijk. Ik kan gewoon door de stad lopen en genieten. En het mooiste is dat je van Amsterdam ook steeds een ander stukje leert kennen. Je leert de stad ook anders kennen. Geen enkele dag is hetzelfde en geen enkel plekje blijft hetzelfde.’
Favoriete spot? ‘Keizersgracht.’ Hij knipoogt naar Louis.
‘Maar ook bijvoorbeeld Nieuwmarkt. Dat heeft ook speciale waarde. Ik heb daar gewerkt, Aprilfeesten gedaan. Maar zo zijn er wel meerdere plaatsen in Amsterdam die emotionele waarde hebben. Heel Amsterdam is sentiment. Gewoon sentimentele waarde.’
De EP opent met het nummer WWB (way, way back): een trip down memory lane. Het lied vertelt het verhaal van een jongen met een droom. Het is inmiddels tien jaar geleden dat je begon met rappen.
‘In m’n slaapkamer, koptelefoon op en microfoon aan.’
Je zussen (beiden ouder) namen het allemaal niet zo serieus, dachten dat het een fase was. Had je zelf verwacht dat muziek zo’n groot deel van je leven zou worden?
‘Ik was echt die kleine jongen met een grote droom. In m’n kamer, met m’n mic en koptelefoon. Als ik iets doe, wil ik meteen de beste zijn, en anders laat ik het gewoon los. Daarom doe ik niet veel verschillende dingen. Eigenlijk best wel een slechte eigenschap. Maar bij rap wist ik meteen, ik kan dit, en ik wil er heel graag heel goed in zijn. Ook omdat mensen in m’n omgeving zeiden dat m’n shit niet hard was. Ik liet m’n eerste tekst horen aan m’n zussen en hun reactie was een beetje, hmm, niet zo hard. Dus, in plaats van dat ik het los liet, zorgden die reacties ervoor dat ik ook echt de beste wilde worden. Dat dreef mij.’
Omgekeerde psychologie? Omdat mensen je teksten niet vet vonden, deed je juist nog harder je best?
‘Precies. Als ik ergens niet nummer één in ben, dan hoeft het voor mij niet. Dat is met bepaalde dingen echt mijn mentaliteit. En dat heeft me wel gedreven om zo hard te zijn.’
Hij lacht.
‘Het heeft me gedreven om te rappen.’
Je liet je niet tegenhouden door negatieve kritiek.
‘Het maakte me juist sterker.’
Je deed mee aan hiphoptalentenjacht Most Wanted, won De Grote Prijs van Nederland met hiphopcollectief Soultrash én zette Wicked Jazz Sounds op z’n kop met jazzy hiphopband The Ish. Je werd volwassen.
‘Het is nu allemaal serieuzer. Dat merk je ook aan gesprekken die je hebt met producers, met Louis, dat je begint in te zien, van ey, het hebben van talent is leuk, maar daar gaat het uiteindelijk niet om. Het gaat om rendement. Wat je eruit haalt. Getalenteerde mensen, mensen met talent, die denken er vaak niet zo over. Het kost weinig moeite, weinig inspanning, om te doen wat je doet, als je talent hebt. Dus iemand die meer inspanning nodig heeft, hecht automatisch meer waarde aan hetgeen hij doet. Het duurde gewoon een tijdje voor ik dat doorhad.’
‘Het is hetzelfde als waarom James Milner iedere week in de basis speelt bij Liverpool, terwijl er mannen als Shaqiri, gewoon énge mannen, op de bank zitten. Dat heeft niet te maken met dat die andere mannen niet goed zijn, maar met rendement. En des te eerder je beseft wat je valkuilen zijn als artiest, des te verder je kan komen.’
Heb je dat the hard way geleerd?
‘Ik heb het geleerd in de manier dat wij met Soultrash denken dat we de beste live act van Nederland zijn, maar we pakken geen grote podiums. Ik heb het geleerd in de manier dat ik heel erg gefocust was op het maken van goede muziek, maar ik was helemaal geen goede artiest. Het gaat verder dan alleen goede verses schrijven en goede ad libs opnemen. Er zijn zoveel guys die goed kunnen rappen, maar er zijn weinig goede artiesten. En een goede artiest zijn, houdt meer in dan alleen het kunstje kunnen doen. Meer dan talent. Rendement.’
Bij rendement hoort ook winnen, en daar gaat je laatste nummer ‘1500 meter’ over. Een eerbetoon aan schaatser Mark Tuitert en de winnaarsmentaliteit.
‘Als je goed luistert, als je goed luistert naar die tune, dan hoor je dat het eigenlijk gewoon een freestyle is. Ik was in de studio bij Jim [Jimmy deVille] en eigenlijk voelde ik die beat niet, maar toen hij die bass toevoegde. Ey, ik voelde het meteen. Het kwam eruit en het was gelijk goed. We hebben hem natuurlijk wel een beetje gepolijst en Louis heeft nog een sample aan het begin toegevoegd, maar het was eigenlijk meteen af. En ik ben superblij hoe het is ontvangen, man. Mensen gaan helemaal ham erop, dus dat is wel nice.’
Gaat het altijd zo gemakkelijk?
‘Sommige ideeën moeten er in één keer uit, en sommige ideeën hebben geen haast. Dat is ook iets dat ik heb geleerd. Sommige pasta’s hebben maar tien minuutjes nodig en zijn ook gewoon lekker, en soms moet je die soep gewoon een uur laten sudderen zodat het niet als water smaakt. Zo is muziek. Zo werken beats en nummers ook.’
Er komt ook een nieuwe EP aan. Is dat dan een pasta of een soepje? Of kan je daar nog niks over zeggen?
‘Het komt eraan, sneller dan je denkt. Als je APC dope vond, dan ga je deze ook voelen. Sommige mensen vinden dat de EP af is.’ Hij heeft snel oogcontact met Louis. ‘Maar het kan altijd af-er. Het is een verdiepingsslag, een verdiepingsslag in mij. Dieper. We groeien allemaal. Ik groei als rapper, Louis is gegroeid met mixen, Jim groeit de hele dag, die man is al bijna drie meter. En het is gewoon weer tijd voor een nieuwe EP.’
Heb je al een titel?
‘Ja.’ Een glimlach. ‘Maar die ga ik nog niet met je delen.’
Het wordt een drukke zomer, dan. Festivals, shows, nieuwe titelloze EP … Houd je dat allemaal nog wel vol?
‘Weet je wat het is. Alles dat ik wil doen met muziek, met m’n leven, met wie ik ben, is goed doen. En dus moet ik m’n craft ook benaderen met positiviteit. Je moet het niet kut vinden om naar de studio te gaan, want dan ga je ook kut shit maken. Als ik bij Louis in de studio ben, is er al ijskoude Brouwers in de koelkast, dan ben ik al helemaal in die vibe van let’s go. En tuurlijk, soms zijn er dagen dat we zoiets hebben van weer naar die kut EP luisteren, maar dat hoort erbij. Daar ga je doorheen. Door die drukte sla je je ook heen. Het is zoals Bizzey ooit zei: ‘Je hebt mensen die het leuk vinden en je hebt mensen die er ook echt iets uit willen halen.’ Like I said, het komt aan op rendement. Bij alles wat je doet. Ik ben nog steeds die kleine jongen met een grote droom. En ik doe m’n best om er zo veel mogelijk uit te halen. Dat houdt me staande.’
Babel Magazine 