Tekst door Biko van Deijck
Ergens in de komende maanden loop je door een stad die je niet goed kent. Het is rond de 38 graden, elf uur ’s ochtends. Je hebt net uitgecheckt bij je hostel maar hoeft pas over vier uur op het vliegveld te zijn. Dat betekent dat je nu de hele, snikhete middag met al je rotzooi doelloos door de stad moet dwalen. De oplossing voor dit probleem ligt, zoals met veel dingen, in de kunst. Aangezien musea ’s zomers, los van hun culturele aantrekkingskracht, een soort oasefunctie hebben (denk alleen al aan die heerlijke airco), neem ik jullie graag mee naar drie snikhete steden in Europa en de mooiste kunst die je er kunt vinden.
Madrid
Toen ik in 2019 met drie vrienden naar Madrid ging, had ik zo’n middag zoals ik die hierboven beschrijf. De oase die we toen tegenkwamen heette Reina Sofía, het Madrileense museum voor moderne kunst. In dit museum hangt een van de mooiste schilderijen ooit. Punt. Dat kan je natuurlijk niet zomaar zeggen en dat doe ik ook niet. Het betreft hier namelijk het gigantische Guernica van Pablo Picasso. De ruimte waar het meesterwerk van de Spaanse schilder in hangt heeft een soort Mona Lisa-achtig sfeertje; het staat er vaak bomvol. Het grote verschil met de Mona Lisa is echter dat Guernica qua oppervlakte ongeveer twee keer zo groot is als de gemiddelde Amsterdamse studentenkamer. Plek zat dus!
Picasso schilderde het gigantische Guernica in 1937. De titel verwijst naar de Baskische stad die in datzelfde jaar met de grond gelijk werd gemaakt tijdens de Spaanse burgeroorlog. Ik ga hier niet proberen uit te leggen dat Picasso goed kan schilderen. Dat is alsof je uitgebreid in een driesterrenrestaurant gaat dineren en na afloop zegt dat het ‘heel erg lekker’ was. Duh. Wat ik wel kan zeggen is dat de Reina Sofía Guernica prachtig tentoonstelt. Dat heeft ook te maken met de talloze voorstudies die Picasso voor dit werk heeft gemaakt, en die door het museum rondom het eindwerk zijn geëxposeerd. Het is een schilderij waar heel erg veel in gebeurt, en het lijkt alsof Picasso behoorlijk geworsteld heeft met al die verschillende onderdelen. Dat voegt, bovenop het eindresultaat, een extra dimensie toe aan de beleving van het werk.
Praag
Van Madrid gaan we door naar Praag. Hier huist het DOX Centre for Contemporary Art, waar ik tijdens een Interrail-vakantie in 2019 per toeval belandde. DOX houdt het midden tussen een galerie en een museum en biedt kleine, maar gevarieerde hedendaagse tentoonstellingen. Hoewel er geen vaste collectie hangt, zoals in grotere musea vaak het geval is, hangt er één werk dat absoluut nooit de opslag in gaat. Tenminste, ik kan me geen opslag voorstellen waar het bizarre, driedimensionale Gulliver Airship in zou passen. In 2013 vroeg galeriehouder Leoš Válka de Tsjechische architect Martin Rajniš een werk voor op het dak van zijn galerie te maken. Na twee jaar resulteerde dat in een uniek kunstwerk/luchtschip. Het kolossale werk is geïnspireerd op de befaamde zeppelins en bestaat uit een stalen skelet dat wordt bedekt door talloze houten latjes. Doordat je niet goed kunt zien waar en hoe de constructie precies aan het gebouw vastzit, lijkt het alsof er een daadwerkelijk luchtschip boven DOX zweeft. Het is het perfecte kroonstuk voor een plek waar men de interessantste en beste kunst kan zien die op dit moment gemaakt wordt.
Turijn
We blijven in de ‘sensatiehoek’ met Novecento van de Italiaanse kunstenaar Maurizio Cattelan. Voor dit werk moeten we naar Rivoli, een klein plaatsje buiten Turijn, waar in het Castello di Rivoli op de heuvel een geweldig museum voor moderne en hedendaagse kunst te vinden is. Het eeuwenoude kasteel biedt een bijzondere locatie voor een museum. De hedendaagse, vaak conceptuele collectie en de klassieke, afgebladderde kasteelzalen zijn een uitstekende combinatie. Van die ruimte wordt dan ook optimaal gebruikgemaakt. Zo kun je er bijvoorbeeld werk zien van de land art-kunstenaar Richard Long, die met grote natuurstenen een grote cirkel op de vloer van een van de museumzalen heeft gemaakt. Een andere zaal is gewijd aan het werk van de Italiaanse Michelangelo Pistoletto, die een van de muren bedekt heeft met een gigantische spiegel.
Wanneer je de ruimte binnenloopt waar Novecento hangt, schrik je je in eerste instantie kapot. Dat overkwam mij in ieder geval. Cattelan, beeldhouwer, heeft met een enkel touw namelijk een dood paard aan het plafond gehangen. En dat is het. Het paard hangt slap, met de kop naar beneden en wordt omhoog gehouden door een om de buik gebonden touw. Bijna wil ik zeggen dat het ‘net lijkt of het echt een dood paard is’, maar dat zou niet kloppen. Het betreft hier namelijk een daadwerkelijk dood paard. Dat vinden sommigen mensen minder smakelijk dan anderen, maar indrukwekkend is het zeker.
Enfin, hopelijk heb ik kunnen laten zien dat ook binnen de comfortabele grenzen van een goede airco-installatie er genoeg te beleven valt. Een van de weinige voordelen van de onbehoorlijke hitte die het zuiden van Europa waarschijnlijk ook dit jaar weer gaat teisteren, is dat het voor een wat grotere culturele interesse onder studenten kan zorgen.
Inschrijven om verder te lezen
Abonneer je om toegang te krijgen tot de rest van dit bericht en andere inhoud voor abonnees.
Babel Magazine 