Het cinema café Kriterion is een onderkomen voor menig gestrest student. Wie in de late uurtjes het studeren zachtjes opgeeft, strijkt neer in het etablissement. Maar nu de nachten eerder vallen kan men de TL-verlichte zalen aan de overkant van de straat niet ontzien. Terwijl het felle licht, als prangende herinnering door de hoge ramen schijnt, probeert Kriterion krampachtig een ontsnapping te bieden aan de toenemende homogene maatschappij. De illusie wordt gewekt dat het mogelijk is om jezelf te onttrekken aan een steeds volatielere tijd van conformeren. Kunnen ze dat waarmaken?
Tekst /// Tammie Schoots Beeld /// Winonah van den Bosch
Terwijl ik dit schrijf klopt zijn evenbeeld voor mijn ogen: lang zwart haar, ielig. Een betekenisloze beschrijving van jongens die allemaal hetzelfde zijn. Toch bekijk ik ze. Ik had bepaald dat een vissershoedje zijn bloempotkapsel het beste sierde: lekker ‘alternatief’. Dat Beertje Paddington’s hoofddeksel eerder een moderegel dan een uitzondering is maakt hem in mijn ogen niet minder uniek. Achter de bar lijkt het personeel het zo leuk te hebben. Het eikenhouten gevaarte had niet betekenisvoller tussen de biertapper en mij in kunnen staan. Zijn ogen schoten langs me heen. Achter me doemde keer op keer een klein knap meisje met wipneus en mom jeans op, die steeds sneller dan ik haar drankjes kreeg. Verwoede tikjes op het hout en met enige gêne probeer ik steeds opzichtiger zijn blik te vangen. Wanneer ik eindelijk mijn bestelling doe, krijg ik maar de helft. Nog voordat ik wat kan zeggen helpt hij alweer een ander meisje.
In de vogelvlucht van het alledaags cinematografisch consumentisme dacht ik altijd dat Kriterion een baken van rust was. Niet gedreven door platte financiën maar gewoon goede films tentoonstellen, alleen maar omdat het gezien moet worden. Een unicum dat het karakter van het café bepaalt: in Kriterion wordt de pretentie van tijdreizen gewekt. Hier is er nog ruimte voor rust. De krakkemikkige kamertjes, die de cinema zelf als filmzalen betitelt, omhelzen je, ze nemen je in. Voor een sukkel zoals ik is er geen grotere aantrekkingskracht dan een enigszins vrijpostig verlangen naar een plek waar een sukkel thuis hoort.
In de vogelvlucht van het alledaags cinematografisch consumentisme dacht ik altijd dat Kriterion een baken van rust was.
Zittend in het café leeft het barpersoneel hun leven naast je. Er is een Carhartt-gozer met een bloempotkapsel, een heel vrouwelijke genderqueer persoon en een grietje die ik waarschijnlijk herken omdat ze vecht voor fat liberation op het internet. Een perfecte afspiegeling van mensen die in het oog van de massa vooruitstrevend zijn. De genderqueer persoon zoent met de Carhartt-jongen, immers valt die laatste heus wel op non-binaire mensen, maar wel alleen de vrouwelijke. Er is een jongen met schattig blond haar, die zijn lokken achter zijn oren steekt. Een kapsel dat populair werd toen een aantal jaar geleden zo’n ‘alternatieve’ muzikant met een gelijksoortige haardos in Married at First Sight Australia verscheen. Hij begint altijd net wat harder te praten zodra conventioneel knappe meisjes in zijn nabijheid verschijnen.
Lange rijen vormen zich voor de bar met publiek dat ik onachtzaam ‘behorend tot de norm’ noem. “Dat komt omdat ze nu ook een blockbuster zoals Dune laten zien,” zuchtte ik. Toen ze kortstondig Mean Girls vertoonde, ageerde ik daar ook al tegen. Mijn eigen ‘buitenkaderlijke brein’ was echter ver te zoeken toen een vriendin me mee loodste naar een film uit de jaren dertig. Drie uur lang sprak een man sarcastisch over dingen die ik niet begreep. Het bleek achteraf een revolutionair Amerikaans leider, wiens activisme de maatschappij fundamenteel heeft veranderd. Moeiteloos noem ik alle Real Housewives of Beverly Hills en hun taglines op, maar wat de naam van deze man ook alweer was: geen idee.
Wanneer ik aan de enige toegankelijke Kriterion-jongen vraag waarom ik toch steeds over wordt geslagen, antwoord hij bruusk: “er gaan hier gewoon dingen mis.” Schouderophalend liep hij door. De illusionaire narratieven die mijn hoofd om de Kriterion-crew heen spint verbleekten. Dit waren mensen. Mensen wiens hele zijnswijze geofferd werd zodat ik kon blijven hopen dat Kriterion een baken van ontsnapping is. Als ik maar gezien wordt door de barjongen, dan hoor ik bij die fabuleuze gemeenschap die het allemaal zo goed lijkt te weten. Als ik de ongelooflijke saaie maar historische verantwoorde film kan doorstaan zou dat een ontsnapping zijn. Een vlucht naar het verhevene, ingehaald door mijn eigen bestaan als heel normaal, saai en simpel mens.
Babel Magazine 
Een gedachte