Normale hoeveelheid pijn?

Tekst door Phoebe Meekel, beeld door Lesine Möricke

Iedere maand heb ik een periode waarin ik nergens gemotiveerd voor ben en me erg onzeker voel. Dit gaat steevast gepaard met een avond huilend mijn ouders bellen om vervolgens snikkend in slaap te vallen. De volgende ochtend word ik wakker en zie ik een rode vlek in mijn bed: ik ben ongesteld! Een verklaring voor de emoties van voorgaande avond, die rust geeft.

Deze vaste reeks aan gebeurtenissen kwam ineens iedere maand voor, waardoor ik erachter kwam dat er een emotioneel patroon in mijn menstruatiecyclus voorkwam. Je denkt nu misschien: ‘Duh, natuurlijk hebben menstruatiehormonen invloed op de gemoedstoestand van vrouwen!’ Ook ik ben al eeuwen bekend met dit gegeven. Toch is het een stuk lastiger om bij jezelf deze stemmingswisselingen in verband te brengen met de menstruatie, omdat het altijd nog maar de vraag is of deze verandering van emoties door je cyclus komt of door andere omstandigheden. Vaak voel ik mij de dag na de emotionele uitbarsting namelijk heel zeker en heb ik weer rust in mijn hoofd, alsof mijn brein honderdtachtig graden gedraaid is – een van de vele symptomen van manische depressiviteit.

Maar dan zie ik toch altijd weer die geruststellende vlek op mijn matras. Ik durf te stellen dat dit bipolaire symptoom zeker iets te maken heeft met mijn hormonale huishouding. Sterker nog, ik kan nu voorspellen wanneer ik ongesteld word, doordat ik dat sombere gevoel herken. Toch wordt het als iets heel normaals gezien dat menstruerende vrouwen ander gedrag vertonen. Daarbij wordt het ook heel gewoon gevonden dat je buikkrampen krijgt, rugpijn hebt of een hele dag in bed tv kijkt terwijl je een chocoladereep eet. Maar is dit wel normaal? Stel, mannen hebben ongeveer eens per maand plotseling zere ballen, verliezen bloed en krijgen buikpijn, plus een slecht humeur. Zou er dan niet allang al een wondermiddel zijn gevonden dat deze klachten laat verdwijnen? Neem bijvoorbeeld de mannenpil, waarvan de ontwikkeling moeizaam gaat doordat men de hormonale bijwerkingen niet wilt hebben. De vrouwenpil daarentegen heeft vergelijkbare bijwerkingen. In hoeverre we deze klachten serieus nemen lijkt dus genderafhankelijk.

Misschien zou dit wondermiddel er ook in deze hypothetische situatie niet zijn geweest, maar dan nog is het problematisch hoe erg we deze symptomen normaliseren. De vraag is namelijk: wat is een acceptabele hoeveelheid pijn die je bij het menstrueren kan ervaren? Is de grens van normaliteit al overschreden wanneer ik me niet goed kan concentreren in een college door mijn krampen, of wanneer ik alleen de hele dag in bed kan blijven liggen? Is overgeven normaal? Excuses voor deze overmaat aan vragen, lieve Babel-lezer, maar ik kan er niets aan doen, want er is nu eenmaal veel vaagheid omtrent dit thema.

En dat wordt maar al te duidelijk wanneer ik informatie over het premenstrueel syndroom (PMS) opzoek. Als je PMS hebt, ervaar je lichamelijke en psychische klachten voor de menstruatie. Wanneer ik het internet afstruin om vervolgens wijzer te worden op de website van De Gynaecoloog lees ik het volgende: ‘Bijna alle vrouwen merken vlak voor hun ongesteldheid dat er sprake is van gevoelige borsten, hoofdpijn of stemmingswisselingen. Dit is een normaal verschijnsel.’ Maar wanneer ik verder lees zie ik dat je PMS kán hebben wanneer de klachten zo ernstig zijn dat ze je in het dagelijks leven hinderen. Nogsteeds twijfel ik of ik PMS heb. Want wanneer hinderen de klachten mij in het dagelijks leven? Heb ik pas PMS als ik niks kan doen tijdens mijn dag? Ik – en ik denk vele vrouwen met mij – probeer met deze klachten de dag nog normaal door te komen, ook al ervaar ik veel pijn of ben ik heel somber. De reden dat ik dit doe is omdat ik niet aanstellerig wil overkomen, of omdat ik veel belangrijke dingen op de planning heb staan. Ik vecht tegen mijn weerzin om uit bed te komen en probeer mijn aandacht een uur later tijdens het college op het bord te houden, in plaats van op de negatieve gedachten in mijn hoofd. En meestal gaat dit best oké.

Na deze gedachte sluit ik mijn laptop en ben ik tot de conclusie gekomen dat ik helemaal geen PMS heb, want anders zou ik niet de discussies die tijdens het college gevoerd worden kunnen volgen. Waarschijnlijk trekken vele mensen met een vergelijkbare situatie dezelfde conclusie als ik. Maar wellicht is deze bevinding onjuist. En dat zou zonde zijn, aangezien een diagnose vaak geruststellend is. Er moet nog veel veranderen om de vaagheid rondom PMS weg te nemen, zoals meer onderzoek naar het vrouwelijk lichaam of überhaupt de klachten van vrouwen serieuzer nemen. En laten we onszelf ook afvragen in hoeverre het normaal is, dat we zware menstruatieklachten hebben genormaliseerd.